Erzurum Güncel- Erzurum Ömer Nasuhi Bilmen Ortaokulu öğrencisi 12 yaşındaki Efe Kerem Efekan ve Asaf Emir Özdemir, TÜBİTAK için Otobüslerdeki yangınlara anında müdahale ve anında itfaiye bilgilendirmesine yönelik bir yazılımla proje yarışmasına katıldı. Projeden 3’üncülük ödülü alan iki arkadaş, artan otobüs yangını haberlerinden esinlendiklerini söyledi. Sensörlerden anında su tankerlerinin boşaltılması, kapıların açılıp enerjinin boşaltılması ve itfaiyeye anında sinyal göndermesine yönelik hazırlanan yazılımın patenti için ise başvuru yapıldı. Dünyada başarılı tek yangın söndürme projesinin mimarı iki arkadaş, duygularını SABAH’a anlattı.

FURKAN NEHRİ

TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığınca "Biyoloji, Coğrafya, Değerler Eğitimi, Fizik, Kimya, Matematik, Tarih, Teknolojik Tasarım, Türkçe ve Yazılım" alanlarında düzenlenen Ortaokul Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması sonuçlandı. Toplam 15.661 proje arasından bölge birincileri olan projeler 26- 27 Kasım tarihlerinde finalde yarışarak her alanda dereceye giren ilk 3 proje içerisinde Erzurum bir birincilik, iki üçüncülük derecesi elde etti. Erzurum Ömer Nasuhi Bilmen Ortaokuluı öğrencileri 'Otoyansön' yani otobüs yangını söndürme sistemi projesi ile akıllı bir yangın söndürme sistemi tasarlandı. Otoyansön projesi, yangın söndürme sistemlerden farklı olarak kodlama ve yazılım içerikli olup, yangının öncelikle otomatik sensör ile algılanmasını sağlanıyor. Algılama sonrasında araç kullanıcısı ve yolcu ekranına yangının nerede olduğu hakkında bilgi verilmekte ve algılamanın doğrulanması durumunda otomatik yangın söndürme sistemi devreye giriyor. Kilitlenme tehlikesine karşı otobüs kapıları otomatik olarak açılmakta, otobüs tavanına döşenen su püskürtme sistemi devreye girmekte ve zaman kazanma açısından itfaiyeye konum bilgisi gönderiliyor.

HABERLERDE GÖRDÜLER, İCAT İÇİN ESİNLENDİLER

Projenin mimarı 12 yaşlarındaki iki sınıf arkadaşı Efe Kerem Efekan ve Asaf Emir Özdemir, haberlerde otobüs yangınlarının arttığını fatk etti. Bir yakını da bir otobüs yangınından son anda kurtulan Asaf Emir Özdemir, arkadaşı ile birlikte proje hazırlıklarını bu alan üzerinde yoğunlaştırdı. Çıkan yangınların tehlikesine dikkat çeken iki arkadaş, duygularını SABAH'a anlattı. Efe Kerem Efekan, ;"Şuan 7'inci sınıftayım. 6'ıncı sınıfta arkdaşım ile bu projeye başladık. Öğretmenimiz yarışma ilanından sonra, toplumun sorunlarını bulup o yönde çalışmamızı istedi. Bizde otobüs yangınlarını tesadüfen haberlerde gördük. Çok fazla yangın oluyordu ve sistem yoktu. Bu alanda çalıştık. Dene-Yap atölyelerine gitti. İnternetten kendi imkanlarımla kodlar yazmayı öğrendim. Çok çalıştık. Projemiz daha da geliştirilebilir. Hedefim TÜBİTAK Fen Lisesine gitmek ve büyüdüğümde Yazılım Mühendisliği okumak istiyorum" dedi.

DÜNYADA BAŞARILI OLAN TEK PROJE

Asaf Emir Özdemir ise projenin dünyada örneği olmadığını söyledi. Özdemir;"Benim bir yakınımda otobüs yangınına maruz kalmıştı. Son anda kurtuldu. Haberlerde de sürekli çıkmaya başladı. Bu çalışmayı yapmak istedik. Yapmadan önce çok araştırdık. Dünyada sadece ABD'de buna benzer bir proje yapılmış fakat başarılı olamamış. Başarılı olamama sebebi ise yangın tüplerinin patlaması. Biz bunu yukardan yaptık. 3 aşamada gerçekleştirdik. Şuan dünyada bu alanda başarılı tek proje bizim projemiz. İnşallah günlük hayatta kullanılır. Patent başvurusu yapıldı. Bende oyun ve yazılım alanında mühendislik yapmak istiyorum. Oyun oynamıyorum ama oyun yazıyorum. Bunu daha da geliştireceğim" diye konuştu.

"FİKİR SAHİBİ NESİL YETİŞTİRMEK İSTİYORUZ"

Erzurum' da yürüttüğü projelerle en fazla ödüle layık görülen danışman öğretmen Tuba Dumlu Güler, 2019 yılında ilk Türkiye birinciliği elde ettiklerini belirterek bu yıl geleneği bozmadan yine birincilik kazandıklarını, ayrıca iki farklı dallarda da üçüncülük elde edildiğini ifade etti. Güler ise şunları söyledi; "Gelişen bilim ve teknolojinin etkisi ile öğrencilerimde bilimsel okuryazarlık yetisi kazandırmayı hedefliyorum. Bu yüzden öğrencilerime sadece akademik alanda değil her alanda özellikle toplumsal sorunlara çözüm bulacak şekilde eğitim almalarına destek oluyorum. Gündemi takip eden, çevreye duyarlı, sorunlar karşısında fikir sahibi olan ve üreten bir nesil yetiştirmek istiyorum. Bu sebeple TÜBİTAK' ın yürüttüğü proje yarışmalarına 8 yıldır katılarak ülkemize onlarca bilim insanı kazandırdım. Bu yıl danışmanlığını yaptığım farklı daldaki 3 projemiz de Türkiye de derece aldı. Çalışmalarımızın sonucunda böyle güzel başarılar elde etmek bizi hem mutlu ediyor hem de yeni projeler için motive ediyor."