Erzurum Güncel-  84 milyonu önüne katan zam fırtınası en çok pompayı vurdu. Akaryakıt fiyatları 30 liraya dayandı, artış bir yılda yüzde 200’ü geçti. Kontağı çevirmeye korkan vatandaş tatil planlarını bile ertelerken şehirlerarası otobüslere sürekli zam geliyor. Kepenk kapatma noktasına gelen şirketler ‘Acil çözüm gelmezse zincirleme iflaslar yolda. Zam istemekten utanıyoruz’ şeklinde konuştular.

Dövizdeki yükseliş akaryakıt fiyatlarına rekor üstüne re kor kırdırdı. Her gün zam trendiyle motorin 27.89 lirayı, benzin 28.44’ü buldu. Motorinde yıllık zam yüzde 286 seviye sine çıktı. Peş peşe gelen fiyat artışları ise şehirler arası ulaşımı vurdu. Geçen yıllarda okulların kapanacağı haftada ek seferler konulduğunu hatırlatan sektör temsilcileri, bu yıl normal se ferlerin bile gerçekleştirilemediğini belirtti.

‘YAVAŞ YAVAŞ BATIYORUZ’

Otobüsçüler Federasyonu Başkanı Birol Özcan “Firmalar bilet satamıyor çünkü yarın mazota ne kadar zam geleceğini bilmiyorlar. Bu gidişle teker dönmez” dedi. Kârlarının büyük kısmının yakıta gittiğini belirten Safranbolu Şoförler Odası Başkanı Mehmet Deniz de “Yavaş yavaş batıyoruz. Hükümet bu gidişata göz yummamalı” ifadesini kullandı. Vatandaşı eve hapseden gidişata önlem alınması çağrıları yapıldı.

‘BİLET SATAMIYORLAR’

Karar gazetesinin haberine göre; Akaryakıt fiyatları rekor üstüne rekor kırarken ulaşım sekteye uğradı. Peş peşe gelen zamlarla mazot fiyatları 30 liraya dayanırken, otobüs sahipleri böyle giderse mesleği bırakacaklarını belirtti. Türkiye Otobüsçüler Federasyonu Başkanı Birol Özcan, “Bu mazot zamlarıyla, bu vaziyet gidersek teker dönmez” dedi.

TL’de yaşanan değer kaybı, Rusya ve Ukrayna arasında başlayan savaş petrol piyasasına olumsuz yansıdı. Yaşanan gelişmelerle beraber akaryakıt fiyatları rekor seviyede arttı. Geçen sene Haziran ayında 7.23 TL olan akaryakıt fiyatları yüzde 200 artarak 27.83 TL’ye çıkarak rekor kırdı. Yüksek artışlardan sonra ulaşım sektörü zor günler yaşarken, sektör temsilcileri mesleği bırakacaklarını belirtti. Bu mazot zamlarıyla, bu vaziyette gidildiği takdirde teker dönmeyeceğini söyleyen Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Başkanı Birol Özcan, ‘’Mazota gelen zam belirsizleşmeye başladı, önümüzü görememeye başladık. Şimdi bugün bu otogarda okul tatili ve bayram öncesinde bizim bütün firmalarımız bakanlığa müracaat ederek ek servis yapabilmesi için müsaade isterdi. Şimdi kimsede bir şey yok. Çünkü bilet satamıyorlar’’ dedi.

‘UTANIYORUZ YANİ! ZAM İSTEMEKTEN UTANIYORUZ’

Eskiden tatillerde ek seferler düzenlendiğini ve otogardan 1.700-1.800 araç çıktığını aktaran Özcan, ‘’Bugün şu otogardan bin 230 sefer çıkıyor. Biletler 600-650 lira Van’a dediğimiz zaman. Bütün öğrenciler memleketlerine gidemiyor. Utanıyoruz yani. Zam istemekten utanıyoruz. Ama yapacak bir şey yok’’ ifadelerini kullandı. Otobüs sahibi Muhammet Fatih Onyıldız ise nesilerdir bu işi yaptıklarını ancak gelir yeterli olmadığı için otobüslerini satmayı düşündüklerini belirterek ‘’ Gelirler çok düşük. Benim aracım her gün sabit bodruma çalışıyor. Ben 05.00’da buradan kalkıp Bodrum’a iki günde bir çalışıyorum. Yani ayda 15 servis atıyorum. Bunu aya vurduğum zaman küçük bir sağlıyor. Ama o gelir aracın masrafını kurtarmıyor. Mesela benim Bodrum’a gidiş geliş, acımın yakıt masrafı 17 bin lira. Benim aracım buradan Bodrum’a dolu olsun, Bodrum’dan da İstanbul’a dolu olsun. Yani hiç indi-bindi olmasın, kargo gelirleri hariç hesaplayınca araca kalan para bin lira falan sefer başı. 3-4 yıl önce benim aracım mesela Sivas’a falan çalıştığı zaman araç 5 bin lira getirdiği zaman, bununla bir dahaki serviste depoyu doldurabiliyordum. Ama şu an bin liraya mazot alamıyoruz. Önceden gelen servis bir sonraki servisini bile kurtarıyordu. Ama şu an kazandığım para buradan Bursa’ya bile mazotunu karşılamıyor’’ diye konuştu.

2 LİRALIK FİYAT ARTIŞI GİDERİ BİN TL ARTIRIYOR

Art arda gelen zamlara değinen Otobüs sahibi Muhammet Fatih Onyıldız ‘’Mazota yeni bir zam geldi. Mesela benim aracımın deposu 500 yüz litre, mazota 2 lira zam gelince otomatikman giderim bin bin lira artıyor. Her zamda giderim artıyor. Depoya göre gidiyorsun. Zaten mesela benim aracım otobandan gidip otobandan geliyor. Otobanlar da git gel 2 bin küsur. Bundan ayrı otogar çıkışları var. Sürekli para, para ödemek başka bir şey yok. Yani ucu ucuna kurtarıyor. Mesela şuradan geçen kargolar, bunları alarak kurtarmaya çalışıyorsun’’ dedi.

‘PANDEMİDEN ÇIKTIK ZAMLARDAN ÇIKAMIYORUZ’

Pandemiden iyi kötü çıktıklarını ama bu zamlardan çıkamadıklarının altını çizen Peron sorumlusu Turay Arca yolcu olmadığı için otobüslerin kalkmadığını dolayısıyla yolcuların da mağdur olduğunu belirterek ‘’Eskiden rahmetli Ecevit vardı, zammı direk yüzümüze söylerdi. Şimdi artık zammı uyurken söylüyorlar. Bu tabii ki bizim çalışanlarımızı da etkiliyor. Bizi de etkiliyor. Asgari ücrete çalışan insanlarız. Nereye kadar bir geçim sağlayacağız? Şu anda gerçekten arabalarımızı gönderemiyoruz. Çünkü 15 yolcusu oluyor, ‘Ben bu yolculuğa gidemem, git- gel 12 bin lira masraf edeceğim. Ben gidemem’ diyor. Bu sefer ne oluyor? Yolcularımızı mağdur bırakmak zorunda kalıyoruz. Zam yapılır tamam ama zammın da kendine göre bir şekli vardır. Adı üstünde uyurken zam mı olur? Sabah markete giriyorum 4 liraya gördüğüm şeyi yedi liraya alıyorum. Bu ne anlama geliyor? Gece operasyon yapılmış. Yani zam yapılmış’’ ifadelerini kullandı.

GEÇEN SENE 8 BİN TL OLAN MALİYET BU SENE 35 BİNE ÇIKTI

Başka bir otobüs firması yöneticisi otobüs dolu olsa bile zarar ettiklerini belirterek başta akaryakıt, köprü, yol ücretlerinin kendilerini zor durumda bıraktığını söyledi. Firma yöneticisi zararına çalıştıklarını söyleyerek ‘’Geçen sene İstanbul’dan Van’a giden bir otobüsün maliyeti her şey dahil 8 bin TL tutuyordu. Bu sene haziran ayı itibariyle bu rakam 30-35 bin TL’ye çıktı. Biz biletleri 645 liraya satıyoruz. Otobüs ful olsa bile yine zarar ediyoruz. Böyle giderse kontak kapatmak zorunda kalacağız’’ dedi.

NAKLİYE GİDERLERİ KATLANDIKÇA PAZARDA TEZGAH EL YAKIYOR

Motorin ve benzin zamlarının ardından nakliye maliyetleri de katlandı. Son zamlarla beraber bir ürün bedava bile alınsa Antalya’dan İstanbul’a nakliye ücreti kilogram başı 1 lira 16 kuruş tutuyor. İstanbul Antalya arasında tek yön giden bir aracın maliyeti geöen sen 4 bin 77 TL iken bu rakam Haziran 2022’de 9 bin 17 TL’ye çıktı. CHP Uşak Milletvekili Özkan Yalım, gıdada taşıma giderlerinin yılın ilk 69 gününde yüzde 111 arttığına dikkat çekti. BirGün’den Berkay Sağol’un haberine göre Yalım, ‘’Tarladan çıkan bu ürünlere ayrıca; ürün ücreti, komisyoncu ücreti, hal ücreti, KDV ve halden şehir içi nakliye ücreti, satıcı kârı gibi ücretler eklenecektir. Mevcut tarih itibari ile Antalya İstanbul arası tarla mesafeleri de dikkate alındığında yaklaşık 800 kilometre yol gidilmektedir. Gidiş ve dönüş olmak üzere bir kamyon bin 600 kilometre yol yapmaktadır. 20 ton sebze taşıma kapasitesine sahip olan, kırkayak diye tabir edilen bir kamyon veya bir TIR 100 kilometrede yaklaşık 40 litre motorin yani; 800 kilometrede 320 litre mazot yakmaktadır. Bir aracın yalnızca gidişteki yakıt ücreti 9 bin 17 TL. Geri dönüşü var, köprü geçişi, Osmangazi Köprüsü geçişi var, şoförün kişisel giderleri, araç bakım eklendiğinde gidiş dönüş için rakam 23 bin 107 TL’ye yükseliyor’’ dedi. 1 Ocak 2022’de 12,74 TL’lik mazot fiyatıyla İstanbul’a tek yön gidişin 4 bin 77 TL olduğunu anımsatan Yalım, bugün aynı rotada maliyetin 9 bin 17 TL’ye yükseldiğini vurguladı.