Başbakan’a sunulan son ankete göre halkın yüzde 75.7’si anayasanın halkın onayına sunulmasını istiyor. AK Partililerin yüzde 56,3’ü, CHP’lilerin yüzde 52,8’i, MHP’lilerin yüzde 49,8’i, BDP’lilerin yüzde 69,8’i “Uzlaşılan konular tek metinde, uzlaşılamayan konular alternatifleriyle beraber referanduma sunulmalı” diyor. Hukukçular Derneği tarafından Varyans Araştırma Danışmanlık şirketine yaptırılarak, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a sunulan “Türkiye Kamuoyunun Anayasa Yapım Sürecine Bakışı” başlıklı anketten halkın hazırlanacak yeni anayasanın referanduma sunulması talebi çıktı.

25 ilde 5068 kişiye soruldu

Uluslar arası Sivil Toplumu Destekleme ve Geliştirme Derneği tarafından desteklenen araştırmada Türkiye genelinde 25 ilde toplam 5068 kişiyle yüz yüze anket yöntemiyle görüşme gerçekleştirilerek, vatandaşın yeni anayasaya ve anayasa yapım sürecine ilişkin görüşleri soruldu. 

Komisyon çalışmaları

Araştırmaya katılanların yüzde 34’ü Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun yeni bir anayasa yapım sürecinden başarıyla çıkacağına inandığını belirtirken, yüzde 28.1’i bu konuda olumsuz bir görüşe sahip olduğunu söyledi. Katılımcıların yüzde 25,3’ü de Uzlaşma Komisyonu’nun bu süreci başarıyla bitireceğine kısmen inandığını belirtti. Halkın yarısından çoğu (yüzde 63.9) Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun, bu süreçte tüm toplumsal kesimlerin katılımı için yaptığı çağrıyı çok olumlu ve olumlu değerlendirdi.

Alternatifleri de getirin

Katılımcıların yüzde 55.5’i yeni anayasa yapımı konusunda uzlaşma sağlanamaması durumunda uzlaşılan konuların tek metinde, uzlaşılamayan konuların alternatifleriyle beraber referanduma sunulması gerektiğini savundu. “Sizce, yeni anayasa yapımı konusunda uzlaşma sağlanamaması durumunda nasıl bir yol izlenmeli?” sorusuna AK Partililerin yüzde 56,3’ü, CHP’lilerin yüzde 52,8’i, MHP’lilerin yüzde 49,8’i, BDP’lilerin yüzde 69,8’i “Uzlaşılan konular tek metinde, uzlaşılamayan konular alternatifleriyle beraber referanduma sunulmalıdır” cevabını verdi.

Haklara teminat

Yeni anayasanın içeriğine ilişkin yöneltilen sorulara göre de, yüzde 87.2’lik çoğunluk anayasada yer alması düşünülen temel konulardan insan hak ve hürriyetlerini teminat altına almayı benimsemesini istiyor.

Toplumda konsensüs var

Yeni anayasa konusunda vatandaşın ne kadar istekli olduğunun araştırmayla ortaya çıktığını ifade eden VARYANS Araştırma Danışmanlık Şirketi Direktörü Recep Sazkaya, toplumun hemen hemen bütün kesimlerinin Meclis’te temsil edildiğini, bu yüksek  temsiliyetin  ve güçlü meşruiyetin de dikkate alınarak özgürlükçü, tüm toplumsal kesimleri kapsayan, demokratik standartları yüksek bir anayasayı millete hediye etmenin güçlü bir talep olarak ortada olduğunun görüldüğünü söyledi. Sazkaya, vatandaşlık tanımı, anadilin kullanımı, yerel yönetimlerin güçlendirilmesi vb. tartışılan bir çok konuda kamuoyunda belli bir konsensüsün olduğunu belirtti. Araştırmaya katılanların yüzde 42’si 12 Haziran Genel Seçimi’nde AK Parti’ye oy verdiğini söylerken, yüzde 22’si CHP’ye, yüzde 10.7’si MHP’ye, oy verdiğini ifade etti. Araştırma Prof. Dr. Yusuf Şevki Hakyemez, Prof. Dr. Ergün Yıldırım, Prof. Dr. Mehmet Akif Bakır ve  özlem Zengin’den oluşan kurulun koordinatörlüğünde yapıldı. Son MYK toplantısından önce araştırma sonuçları Başbakan Erdoğan’a sunuldu. Başbakan Erdoğan, anayasa yapım sürecine ilişkin en son bulguları değerlendirecek.

VATANDAŞLIK TANIMI İLE İLGİLİ İFADELERDEN HANGİSİNE KATILIRSINIZ?

Toplumun yüzde 54.5’i anayasada yer alacak vatandaşlık tanımının etnik atıf yapılmadan düzenlenmesi gerektiğini düşünmezken, yüzde 63.7 gibi büyük bir kısmı anayasada yer alacak resmi dil tanımı ile ilgili devletin resmi dilinin Türkçe olduğunu, resmi iş ve işlemlerde Türkçe dışında dil kullanılmaması gerektiğini savundu.

Yeni bir anayasa’ya ihtiyaç var mı?

Araştırmada vatandaşın yüzde 78.3 gibi bir çoğunlukla yeni bir anayasaya ihtiyaç olduğunu düşündüğü belirlendi. Yüzde 75.7’ye varan çoğunluk hazırlanacak anayasanın halkın onayına da sunulması gerektiğini ifade ederken, yüzde 24.3’ü TBMM’nin onayını yeterli bulduğunu belirtti.

Yeni anayasa önündeki en büyük engel ne?

Siyasi partileri engel görüyor Katılımcıların  yüzde 45.7 gibi önemli bir çoğunluğu Türkiye’de yeni bir anayasa yapım sürecinin önündeki en büyük engelin “siyasi partilerin anlaşamaması” olduğunu düşünüyor. Araştırmaya katılanların yüzde 16.9’u bu engelin terör sorunu olduğunu,  yüzde 15’i ise Kürt sorunu olduğunu ifade etti.

BELEDİYE BAŞKANLARI VE VALİ TEK BİR BİRİMDE TOPLANIP SEçİMLE GELMELİ

Araştırmaya katılanların yüzde 60’ı illerde vali ve belediye başkanlarının tek bir birimde toplanmasının ve seçimle göreve gelmelerinin gerektiğini belirtti. Yerel yönetimler şimdiki gibi devam etmeli mi sorusuna ise katılımcıların yüzde 62,2’si ‘etmeli’ yönünde cevap verdi.

Etnik unsur ve ideoloji olmasın

Araştırmaya katılanların yüzde 75.1’i yeni anayasada herhangi bir ideolojiye yer verilmemesi gerektiğini savundu. Katılımcıların yüzde 74.6’sı yeni anayasada herhangi bir etnik unsura atıf yapılmaması gerektiğini söyledi. Katılımcıların yüzde 72’si anayasada yer alacak eğitim dili tanımı ile ilgili eğitim dilinin Türkçe olması gerektiğini ve anadilin seçmeli dil olarak müfredata konması gerektiği düşüncesini ifade etti. Halkın yüzde 82.5’i yeni anayasanın bireye daha çok öncelik vermesi gerektiğini kaydetti.

HAZIRLANACAK ANAYASAYI SİZCE KİM ONAYLAMALI

Araştırmada vatandaşın yüzde 78.3 gibi bir çoğunlukla yeni bir anayasaya ihtiyaç olduğunu düşündüğü belirlendi. Yüzde 75.7’ye varan çoğunluk hazırlanacak anayasanın halkın onayına da sunulması gerektiğini ifade ederken, yüzde 24.3’ü TBMM’nin onayını yeterli bulduğunu belirtti.

SİZCE YENİ ANAYASAYI KİM YAPMALI?

Yeni Anayasa’nın kimler tarafından yapılması gerektiğine ilişkin soruya ise katılımcıların yüzde 35,5’i Türkiye Büyük Millet Meclis’i ile sivil toplum kuruluşlarının ortak çalışmas gerektiğini söyledi. Meclis’in bunun için yeterli olduğunu savunanların oranı yüzde 25,6, Anayasa Komisyonu’nun çalışmaları yürütmesine inanlanlar ise yüzde 21,7 oldu. Katılımcıların yüzde 14’ü ise STK’ları adres gösterdi.

Anayasa Uzlaşma komisyonunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Konu hakkında fikir beyan eden toplumun yaklaşık yarısı (yüzde 49.6) süreci yürütmek üzere TBMM başkanı Cemil çiçek başkanlığında siyasi partilerin oy oranlarına bakılmaksızın her partiden 3’er milletvekilinin katılımıyla oluşturulmasını çok olumlu ve olumlu değerlendirdi.

Başkanlık sistemi kafaları karıştırdı

Toplumun yüzde 79.1’i yeni anayasanın evrensel hukuk değerlerine dayanması gerektiğini söylerken, yüzde 83.9’u yeni anayasanın etnik, dinsel, mezhepsel, cinsiyet, sınıf farkı gözetmeksizin tüm toplumsal kesimlere eşit mesafede olması gerektiği yönünde görüş belirtti. Vatandaşa yönetim sistemine ilişkin görüşleri de soruldu.  Yüzde 29.2’si en uygun yönetim-hükümet sisteminin parlamenter sistem olduğunu, yüzde 27.6’sı başkanlık sistemi olduğunu, yüzde 27.3’ünün ise şu anda uygulanan sistemin olduğunu ifade etti.