Erzurum Güncel- Anayasa Mahkemesi (AYM), askerde geçirdiği rahatsızlık sonucu sağ gözünde görme kaybı meydana gelen kişiye 1000 lira manevi tazminatı az bularak, askerin maddi ve manevi varlığının korunması hakkının ihlali edildiğine karar verdi. Başvurucuya 40 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmedildi.

Anayasa Mahkemesinin Resmi Gazete'de yayımlanan kararına göre, son yoklama muayenesinde herhangi bir rahatsızlığı tespit edilmeyen Mehmet Aypan 2010'da askere alındı.
Acemi birliğine teslim olduğu anda baş ağrısı çeken Aypan, acemi eğitimi sonrası gittiği Jandarma Eğitim Komutanlığında da gözünde çapaklanma ve ağrı, görmede azalma şikayetleri yaşamaya başladı. 

Bu şikayetleri nedeniyle hastaneye sevk edilen Mehmet Aypan, göz enfeksiyonu teşhisiyle ameliyat edildi. Ameliyat sonrası GATA tarafından "askerliğe elverişli olmadığı" şeklinde düzenlenen sağlık raporu gerekçesiyle terhis edilen Aypan, bir gözünün görme yetisini tamamen kaybetti. 
Jandarma Eğitim Birliği Komutanlığınca yapılan araştırma sonucu hazırlanan tutanakta, er Aypan'ın, "acemi eğitimi sırasında şiddetli baş ağrılarından yakındığı, okuma-yazma bilmemesi ve içine kapanık olması nedeniyle revire çıkmak için müracaatta bulunmadığı ve muayene olmak için uğraşmadığı" belirtildi. Tutanakta ayrıca, Mehmet Aypan'ın, Birlik komutanlığına geldikten sonra ağrılarının şiddetlenmesi ve gözünde rahatsızlık başlaması nedeniyle hastaneye sevk edildiği aktarıldı. 
Aypan ise rahatsızlığının acemi birliğinde meydana geldiğini, birlik komutanlığına başvurduğunu ancak acemi eğitimi sonrası gönderileceği birlikte muayene edileceği gerekçesiyle muayene talebinin reddedildiğini öne sürdü. 
- AYİM, olayda hizmet kusuru bulunduğunu tespit etti 
Sağ gözünde görme kaybı oluşan Aypan, Milli Savunma Bakanlığına 2010'da başvurarak, maddi ve manevi zararlarının tazminini talep etti. Aypan, bu talebin reddedilmesi üzerine Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde (AYİM) 25 bin lira maddi, 45 bin lira manevi tazminat istemli dava açtı. 
AYİM, 2015'te davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verdi. Kararda, başvurucunun aslında başından itibaren sağlık durumu itibarıyla askerlik yapmaya elverişli olmadığı halde askere alındığı, dolayısıyla olayda hizmet kusuru bulunduğu tespit edildi. Hizmet kusuru nedeniyle bilirkişilerce hesaplanan 2 bin 600 lira maddi tazminat ile 1000 lira manevi tazminatın başvurucuya ödenmesine karar verildi. 
- "Tazminat yetersiz" dedi, bireysel başvuruda bulundu 
Bu karar kendisine 2016'da tebliğ edilen Mehmet Aypan, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu. Aypan, zorunlu askerlik döneminde rahatsızlandığını, tedavi sürecindeki ihmaller sonucu bir gözünün görme yeteneğini kaybettiğini, hükmedilen tazminat miktarının yetersiz olduğunu savunarak, maddi ve manevi varlığının korunması hakkının ihlal edildiğini ileri sürdü. 
Bireysel başvuruyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi, Aypan'ın, maddi ve manevi varlığının korunması hakkının ihlal edildiğine ve başvurucuya 40 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi. 
- Gerekçeden 
Yüksek Mahkemenin gerekçesinde, sağlık durumu itibarıyla askerliğe elverişli olmayan başvurucunun askere alınması nedeniyle hizmet kusuru bulunduğunun derece mahkemesinin kararlarıyla ortaya konulduğu vurguladı.
Gerekçede, bu durumda Anayasa Mahkemesinin, hizmet kusurunun giderilmesinde başvurucuya ödenen tazminat miktarının yeterli bir giderim sağlayıp sağlamadığı ile sınırlı bir inceleme yaptığı belirtildi. 
AYİM tarafından maddi zararların tespiti ve hesaplanması konusunda gerekli araştırma ve incelemenin yapıldığı, bilirkişi hesaplamalarına dayalı olarak maddi tazminat miktarının belirlendiğinin görüldüğü aktarılan gerekçede, manevi tazminat bakımından belirlenen miktar ile başvurucunun uğradığı zarar arasında açık bir orantısızlık bulunduğu sonucuna ulaşıldığı ifade edildi.
Hükmedilen miktarın, Anayasa Mahkemesinin benzer davalarda belirlediği tazminat miktarına göre kayda değer ölçüde düşük olduğuna dikkati çekilen gerekçede, "Başvurucunun askere sevkinde ayrıntılı ve yeterli bir muayene yapılmadığı, askerlik yapmaya elverişli olmadığı halde askere alındığı, askerliği sırasında bir gözünün görme yeteneğini kaybettiği dikkate alındığında 1000 liralık miktarın tazminat hakkının özünü zayıflatacak kadar düşük olduğu anlaşılmıştır. Hükmedilen manevi tazminatın ihlalin sonuçlarının giderilmesi bakımından yetersiz olduğu kanaatine varılmış olup bu nedenle kişinin maddi ve manevi varlığının korunması hakkı bakımından devletin pozitif yükümlülüğünün yerine getirildiğinin kabul edilemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır." tespitleri yapıldı. 

Türkiye