Erzurum Güncel- Avrupa Kardiyoloji Derneği kılavuzuna göre bayılma yani senkop, hızlı başlangıçlı, kısa sürede kendiliğinden tam iyileşmeyle sonuçlanan, geçici olarak beynin kan akımının azalmasına bağlı bilinç kaybıdır. Kardiyoloji Uzmanı Dr. Ersin İmren, bayılmanın sebeplerinden ve tedavisine ilişkin şunları anlattı:

Bayılma ( Senkop ) neden olur? Nasıl tanı konur ve nasıl tedavi edilir?

Senkop geçiren kişide kalp ile ilgili sebeplerin mutlaka ekarte edilmesi gereklidir. Ani bayılmalara sebep olan durumlar şunlardır:

1. Grup, Refleks Senkop:

• Duygusal stres (korku, ağrı, kan görmek gibi)

• Öksürük, hapşırık,

• Yutkunma, idrar yapma sırasında,

• Egzersiz sonrası,

• Yemek yeme sonrası,

• Ağırlık kaldırma kaynaklı.

2. Grup, Ortostatik, yani ayakta kalma sırasında tansiyon düşüklüğüne bağlı:

Şeker hastalarında, alkol kullanımında, bazı antidepresanların kullanımında, damar içi volüm azalmasında (Kanama, ishal, kusma gibi) ayakta durulduğu zaman pozisyona bağlı ani olarak beyin kanlanmasının azalması ve geçici bilinç kaybı yani senkop görülebilir.

3. Grup, Kardiyak Senkop ( kalpte ritim bozuklukları ve ileti bozuklukları):

Kalp hızının belirgin düşmesi veya aşırı hızlanması senkop sebebi olabilir. Kalp hızındaki düşmenin önemli bir sebebi kalbin atriyumları ile ventrikülleri arasındaki ileti sistemindeki bloktur. AV (Atriyoventriküler) bloklar olarak değerlendiririz. 3 derecesi mevcuttur. 2. derece blokların bir kısmı ve 3. derece AV blok senkop sebebi olabilir. Bu hastalarda her zaman bilinç kaybı beklemeyebiliriz. Baş dönmesi, göz kararması, yorgunluk ve halsizlik hissi, bayılacak gibi olma duygusu da bu ileti bozukluklarının belirtileri olabilir. Bazı ilaçlar, metabolik bozukluklar ve kandaki elektrolit dengesizlikleri geçici süreli ileti bozukluğunda sebep olabilir. Ancak ileti sisteminin kronik, geri dönüşü olmayan hasarı özellikli tedavi gerektirir. Kalp içine pacemaker (pil) yerleştirilmesi tedavisi hayat kurtarıcıdır. 

Kalpteki aşırı hızlı ritimler de senkop sebebi olabilir. Bunlardan en sık senkop sebebi olan ventriküler taşikardi dediğimiz, kalbin karıncığından kaynaklanan ve hızı yüksek (dakikada 100 atımdan fazla) ve düzensiz ritim bozukluğudur. Hastanın kliniğine göre ilaçlar ile veya elektroşok tedavisi ile tedavi etmek gerekir. Kalbin atriyumlarından (kulakçığından) kaynaklanan atrial fibrilasyon dediğimiz ritim bozukluğu da senkop sebebi olabilir. 

Diğer bir sebep ise yapısal kalp hastalıklarıdır. Kalp kapak hastalıkları senkopun önemli sebeplerindendir. Senkopun en sık görüldüğü kapak hastalığı aort darlığıdır. Kalbi besleyen koroner arterlerin darlığı da senkopa sebep olabilir. Kalp kasının kanlanmasının bozulması sonucunda beyin kanlanması da dolaylı olarak azalır ve senkopa sebep olabilir. Kalp kasını oluşturan lifçiklerin aşırı büyümesi ile karakterize “hipertrofik kardiyomiyopati”lerde kalbin ventriküllerini ayıran duvarda kalınlaşma ortaya çıkar ve kanın kalpten aorta çıkışı engellenir ve senkop gelişebilir. Bu hastalığın başka şekillerinde de ritim bozukluğu senkop sebebi olabilir. Kalp içi tümörler ani ve geçici olarak kan akışını bozarak bilinç kaybı ortaya çıkarabilir.  Kalp zarında sıvı toplanması gibi bazı perikard hastalıkları senkopun nedenlerinden olabilir. 

Senkopu olan bir hastada akciğer atardamarının ani olarak pıhtı ile tıkanması yani pulmoner tromboemboli olabilir. Aort damarının iç cidarının yırtılması geçici bilinç kaybı ile kendini gösterebilir. Sonuç olarak senkop ile başvuran hastada kardiyolojik değerlendirme çok önemlidir. Hastanın öyküsü, fizik muayenesi, kan tahlilleri, EKG, ekokardiyografi, 24 saatlik ritim takibi cihazı (Holter) ile değerlendirme ve hastanın kliniğine göre koroner anjiyografi, elektrofizyolojik çalışma, tilt table testi ve doktorunuzun planlayacağı tetkikler ayırıcı tanı için gereklidir. Tedavi de konulan teşhise göre yapılacaktır.