KÜLTÜR ve Turizm Bakanlığı tarafından tescil edilerek korunması gereken taşınmaz kültür varlıkları arasına alınan Haho (Hahuli) Manastırı bakımsızlıktan dökülüyor. Sonradan camiye çevrilen kilisenin duvarlarında çiçekler açtı, toprak damı olduğu için yeşile büründü. Kemerli taş duvarlarının arasına pencere yapmak için örülen duvarı gören turistler, “Onların bin yıl önce yaptıkları ile bizim bin yıl sonra yaptıklarımız arasında dağlar kadar fark var” diyor. Erzurum'a 85 kilometre uzaklıkta Tortum İlçesi'ne bağlı Bağbaşı Beldesi'nde, Bağdat Kralı üçüncü Davut tarafından 976- 1001 yıllarında yapılan Hahuli Manastırı'nın içinde Meryem Ana'ya adanan kilisenin duvarında çiçek açtı. Sonradan camiye dönüştürülen, çatısı olmayan, toprak damın kalan bölümleri ilkbaharla birlikte yeşile bürünürken, taş kemerli pencereleri kapatmak için yaklaşık bin yıl sonra yaptırılan taş duvar eklentisi tarihi yapıyı görmeye gelenleri şoke ediyor. Uzun yıllardan beri definecilerin çevresini delik deşik ettiği, düzgün ve kaliteli kesme taşları sökülerek götürülen tarihi yapıyı görmek için her yıl binlerce yerli ve yabancı turist geliyor. Kabartmalarda arslan, boğa, kartal gibi figürlere yer verilmesine karşın bir bölümü sökülerek götürülen tarihi yapı, İncil'den alınma sahneleri içeren ve Hz. İsa ile Meryem'i tasvir eden fresklerle bezeli bulunuyor. BAKANI GÜNAY'I ERZURUM'A DAVET ETTİ Erzurum Kalkınma Vakfı (ERVAK) Başkanı Erdal Güzel, Erzurum'daki kültürel mirasın korunması ve restorasyonunun yapılması için Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ı Erzurum'a davet ettiğini açıkladı. ERVAK Başkanı Erdal Güzel, “Erzurum'daki geneleksel sultan sekisi toplantısını bu yıl 3- 4 Temmuz tarihleri arasında yapacağız. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ı davet ettik. Atatürk başkanlığındaki Erzurum Kongresi'nin yıldönümünde hazır bulunmasını istiyoruz. Ayrıca, 4 Temmuz'da Bakan Günay'ı dünyanın en gözde şelalelerinden biri olan Tortum Şelalesi'ne götüreceğiz. Tortum ve Uzundere’deki kültürel zenginliklerimiz olan Haho ile Öşvank kiliselerinin korunması, röstorasyonu için yardım isteminde bulunacağız. Doğal zenginliklerimi tanıtmak için yola çıktık. Dünya Üniversitelerarası Kış Oyunları'nın yapılacağı 2011’e giden süreçte kış turizmin yanında kültür turizminin Erzurum’a kazandırılmasını hedefliyoruz” diye konuştu. HAHI (HAHULİ) MANASTIRI VE KİLİSESİ HAHO Manastırı, Haho Çayı’nın solundaki tarıma elverişli düzlükte , 300 metre kuzeydoğusundaki kalesiyle korunaklı bir yerde kurulmuştur. Manastırdan günümüze, 3 metreye ulaşın çevre duvarı içinde bir kilise ile birlikte iki şapel ve çevre duvarı dışında altı şapil daha ulaşmıştır. Yazılı dönem kaynaklarından, manastırın Gürcü Kralı Kuropalat David tarafından 978-1001 yılları arasında inşaa ettirildiği ve manastır kilisesinin Meryem Ana’ya adandığı belirtilir. Haho Manastırı, kısa sürede seçkin din adamlarının yetiştirildiği ve küçük el sanatları için önemli bir merkez haline gelmiştir. Çok büyük bir sanatsal değer taşıyan ve günümüzde Tiflis Devlet Sanat Müzesinde korunan Hahuli Triptiği’nin ortasındaki Meryem ikonu da Haho Manastırı’nda yapılmıştır. Bölgenin Türklerin denetimi altına geçmesinden sonra Haho Manastırı Kilisesi camiye çevrilir. 1981 yılında Kültür Bakanlığı tarafından tescil edilerek korunması gereken taşınmaz kültür varlıkları arasına alınmıştır. Haho Manastırı Kilisesi, sonradan eklenen batı ve güneyindeki bölüm hariç yaklaşık 27 X19 metre boyutlarında, haç planlıdır. Yapıya giriş batı haç kolunun güney duvarındaki kapıdan sağlanır.Hürriyet