1. HABERLER

  2. ERZURUM

  3. Bir darbenin anatomisi!
Bir darbenin anatomisi!

Bir darbenin anatomisi!

1960’ın ikinci yarısından itibaren sol hareket özellikle gençlik içinde hızla yayılmaya başladı

A+A-

Erzurum Güncel- 68 kuşağı liderlerini öldüren darbe... Parlamentoya ilk kez bir sosyalist parti girdi, Türkiye İşçi Partisi 1965 seçiminde Meclis’e 15 milletvekili göndermeyi başardı. Dünyada 68 eylemleri olarak anılan döneme denk gelen günlerde Türkiye’de de gençlik hareketleri radikalleşmeye başladı. Bu dönemde Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının eylemleri ordu karargahında sıkıntıyla takip ediliyordu. Asker ABD 6. Filosu karşıtı eylemlerden rahatsızdı. 16 Şubat 1969’da Beyazıt meydanında 6. Filo’yu protesto etmek için valilikten izin alan 76 gençlik örgütü toplandı. Komünizmle Mücadele Derneği’nin uyarılarıyla meydana gelne bir grup taşlı ve sopalı olarak “komünistleri” bekliyordu. Çıkan arbedede 100 genç yaralandı. Ali Turgut Aytaç ve Duran Erdoğan bıçaklanarak öldürüldü. ODTÜ DİRENİŞİ Darbe virajında hızı arttıran olay Amerikalı 4 askerin 4 Mart 1971’de Balgat’taki Tuslog Tesisleri’nden kaçırılmasıydı. Ancak komutanlar en sert tepkiyi ODTÜ’lü gençlerle kampüse girmeye çalışan askerler arasındaki çatışmaya verdi. 5 Mart sabahı üniversiteye girmeye çalışan askerle, öğrenciler çatıştı. 9.5 saatlik çatışmada öğrenci Erdal Şener ile komando er Mevlüt Meriç öldü. Çatışmanın ardından 2 bin öğrenci sorgulandı, 24’ü tutuklandı. ODTÜ direnişi askerin sabrını taşırmıştı. Genelkurmay Başkanı Tağmaç, komutanları Ankara’da olağanüstü toplantıya çağırdı. Aynı gün Deniz Gezmiş ve arkadaşları 4 Amerikalıyı serbest bıraktı. ERİM BAŞBAKAN 12 Mart 1971’de Genelkurmay Başkanı Orgeneral Memduh Tağmaç, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Faruk Gürler, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Batur ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Celal Eyiceoğlu; Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ve Meclis’e bir muhtıra verdi. Başbakan Demirel istifa etti. Parlamento ve Anayasa yürürlükteydi. Ancak askerler bağımsız bir teknokrat hükümeti istiyordu. 16 Mart 1971’de Sivas, Gemerek’te Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan yakalandı. Nihat Erim, CHP’den istifa ederek 26 Mart’ta “Partilerüstü Reform Hükümeti”ni kurdu. Deniz Gezmiş’in yakalanması sonrası 4 Nisan’da işadamı Mete Has ile eniştesi Talip Aksoy; Mahir Çayan ve arkadaşları tarafından, 15 Nisan’da ise psikolog Rahmi Duman’ın 16 yaşındaki oğlu Hakan, THKP-C üyelerince kaçırıldı ve fidye karşılığı serbest bırakıldı. Hükümet, 26 Nisan’da sol muhalefeti sindirmek amacıyla İstanbul, Ankara ve İzmir’in de aralarında olduğu 11 ilde sıkıyönetim ilan etti. 17 Mayıs’ta İsrail’in İstanbul Başkonsolosu Efraim Elrom THKP-C’li Mahir Çayan ve arkadaşları tarafından kaçırıldı. Solcu birçok gazeteci, sendikacı ve öğretim görevlisi gözaltına alındı. 23 Mayıs’ta İstanbul’da sokağa çıkma yasağı kondu. Elrom, Nişantaşı’nda bir evde şakağına sıkılmış üç kurşunla ölü bulundu. Ardından süren operasyonlarda 30 Mayıs’ta Hüseyin Cevahir öldürüldü, Mahir Çayan yaralı yakalandı. 31 Mayıs’ta Adıyaman, Nurhak Dağı’nda THKO’lu Sinan Cemgil, Kadir Manga ve Alpaslan Özdoğan öldürüldü. 9 Ekim 1971’de Deniz Gezmiş ve 17 arkadaşı idama mahkum olurken, 30 Kasım’da Mahir Çayan ve 4 arkadaşı Maltepe Askeri Cezaevi’nden tünel kazarak kaçtı. 10 Ocak 1972’de Askeri Yargıtay; Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın idamını onadı. 19 Şubat’ta İstanbul’da Çayan’la firar eden Ulaş Bardakçı öldürüldü. 27 Mart’ta Ordu, Ünye’deki NATO Hava Üssü’nde görevli 3 İngiliz teknisyeni Çayan ve arkadaşları kaçırdı. Güvenlik güçleri 30 Mart’ta eylemcilerin Tokat’ın Kızıldere Köyü’nde saklandıkları eve operasyon düzenledi. Ertuğrul Kürkçü’nün sağ çıktığı operasyonda Çayan, 9 arkadaşı ve rehineler öldürüldü. 6 Mayıs 1972’de Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan Ankara Merkez Kapalı Cezaevi’nde idam edildi. Erim’den sonra Ferit Melen hükümeti kuruldu. Fahri Korutürk’ün Cumhurbaşkanlığı’nda Başbakanlığa atanan Naim Talu, Türkiye’yi seçimlere götürdü.

Önceki ve Sonraki Haberler

HABERE YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.