Gazete Güncel- Türkiye'de acil gıda statüsünde olan suya gelen zamlar hem vatandaşı hem de sektör çalışanlarını isyan ettirdi. Haziran ayından bu yana iki kere zamlanan içme sularında yabancı markaların uyguladığı tarife için bakanlığa çağrı yapıldı. Öte yandan bir yılda ne asgari ücret, ne akaryakıt ne de döviz o kadar artmazken su fiyatlarının aşırı yükselmesi 'fırsatçılık' tepkisini getirdi.

Hem damacana hem de paketli su fiyatlarına son bir yılda ortalama yüzde 100’e yakın zam geldi. Sadece haziran ayından bu yana sektör, iki defa art arda fiyat artışına gitti. 19 litrelik damacana su fiyatı, İstanbul’da bölgesine göre 140 liraya kadar çıktı. Ortalama satış fiyatı 100-120 lira civarında seyrediyor. Akaryakıt, asgari ücret ve döviz fiyatlarında dişe dokunur bir artış yaşanmazken, içme suyu fiyatlarındaki yüzde 100’ü bulan zamlar vatandaşların tepkisini çekiyor.

"SERBEST PİYASA ADI ALTINDA ZAM"

Türkiye Gazetesi'nden Kaan Zenginli'nin haberine göre, İstanbul Su ve Meşrubat Satıcıları Esnaf Odası Başkanı Ahmet Turan Akkaya, ülkemizde içme suyu pazarının yüzde 70’e yakınının yabancı markaların kontrolünde olduğunu belirterek “Nasıl ki ekmekte tavan fiyat uygulaması var, aynı şekilde suda da var. Çünkü acil gıda statüsünde. Biz her yıl bir fiyat tarifesi açıklıyoruz. Ancak yabancı markalar tarifeye uymuyor. Daha doğrusu etrafından dolaşıyorlar. Su satıcıları arasında bir Ticaret Odasına kayıtlı üyeler var, bir de meslek odasına kayıtlı üyeler var. Meslek odasına kayıtlı üyeler İstanbul membalarını temsil ediyor. Yani Şile’den Silivri’ye kadar olan bölgede su satıyorlar. Ancak taşradan, yani Bursa, Sakarya, Bolu ve Kocaeli gibi illerden gelen su satıcılar tarifeye uymuyorlar. Bunlarda piyasada bildiğimiz yabancı markalar. Serbest piyasa adı altında satış yapıyorlar” dedi.

PİYASAYI DENETİME ÇAĞIRDILAR

Markaların satış tarifesine uymamak için bayilerini esnaf odasına değil, ticaret odasına kaydettirdiklerini ifade eden Akkaya “Böylece zorunlu tarifeden kaçınmış oluyorlar. Bu bahsettiğimiz markalar da piyasanın çoğunluğunu oluşturuyor. Esnaf odası olarak yabancı su markalarının zamlarını durduramıyoruz. Ne döviz, ne akaryakıt ne de asgari ücret artmadı. Buna rağmen son altı ayda iki defa su zammı gördük. Fırsatçılık yapıyorlar. Esnaf odası olarak konuyu bakanlığa taşıdık. Yakın zamanda su piyasasında bir denetime başlamasını bekliyoruz” diye konuştu.

"SORUŞTURMA YAPILMASI GEREK"

Tüketici Birliği Federasyonu Başkanı Mehmet Bülent Deniz de son bir yılda yüzde 100 artan içme suyu fiyatlarının kabul edilebilir olmadığını söyledi. Bakanlığa harekete geçme çağrısında bulunan Deniz “Piyasa şartları gereği bu yapılan zamları fahiş buluyoruz. İşletme gideler son bir yılda bu kadar artmış olamaz. Nihayetinde döviz kuru, enerji fiyatları ve asgari ücrette dişe dokunur bir artış olmadı. Firmalar kafalarına göre fiyat belirliyorlar. Konuyla ilgili şikayetler alıyoruz. Zamlar denetleyecek kurum Ticaret Bakanlığı… Bakanlığa bağlı Ticaret Genel Müdürlüğü ve Haksız Fiyat Değerleme Kurulu harekete geçmeli. Soruşturma yapılması gerek. Fiyatların neye göre arttığı sorgulanmalı. Kanunun verdiği yetki ile fırsatçılık varsa gerekli cezalar kesilmeli” ifadelerini kullandı.

SEKTÖR GÜNDEN GÜNE BÜYÜYOR

Türkiye Ambalajlı Su Üreticileri Derneği (SUDER) verilerine göre, geçen yıl üretimde yüzde 1,6 büyüyen ambalajlı su sektörü, 10,8 milyar litrelik pazar hacmine ulaştı. Bu hacmin 5,3 milyar litresi yüzde 4,5 küçülen damacana satış kanalından, 5,5 milyar litresi de yüzde 8,1 büyüyen PET satışından geldi. Tonaj olarak damacanalar toplamın yüzde 49’unu, diğer ambalajlı sular ise yüzde 51’ini oluşturdu. Sektörün toplam cirosu 31,1 milyar liraya çıktı. Kişi başına düşen ambalajlı su tüketimi 127 litre oldu. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre de 2023 yılında 391 bin 876 ton ambalajlı su ihraç edildi ve 74,4 milyon dolarlık ihracat cirosuna ulaşıldı. Yapılan açıklamalarda ambalajlı su sektörünün 2024’te 11,1 milyar litre pazar hacmine ulaşacağı hedeflendi.