Erzurum Güncel- Gümüşhane’nin İstavroma Yaylası'nda bulunan Dipsiz Göl'de define kazısının eski haline getirilmesi için gerekli çalışmalar aralıksız devam ediyor. Rehabilitasyon çalışması tamamlanan göle yayladan geçen derenin suyu bağlanırken, herhangi bir kaçak tespit edilmedi.

Gümüşhane Valisi Kamuran Taşbilek, gölde yapılan çalışmaları yerinde inceledi ve vatandaşlarla görüştü. Burada yaşanan süreçle ilgili Valilik tarafından gölün rehabilitasyonu için bilim adamlarının desteğiyle çalışma başlattıklarını hatırlatan Vali Taşbilek, “Çalışmalar çerçevesinde Sayın Cumhurbaşkanımızın ivedilikle konuya yaklaşımı, gereken her şeyin yapılmasıyla alakalı olarak vermiş olduğu talimatlar ve Sayın Çevre ve Şehircilik Bakanımızın da konuya el atmalarıyla Bakan Yardımcımız başkanlığında bilimsel ve teknik bir ekibin 19.11.2019 tarihinde ilimize teşrifleri oldu. Biliyorsunuz öncelikli olarak Sayın Cumhurbaşkanımızın ve Sayın Bakanımızın talimatlarıyla bu alanın Sit Alanı olarak ilan edilmesi çalışmaları başlatıldı. Bununla birlikte, Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın yetkilileri ve hocalarımızla alanda yapılan incelemelerde yapılması tavsiye edilen hususlar belirtildi” dedi.

Yapılan istişareler sonrası ivedilikle bu çalışmaların tamamlandığını ve yine verilen tavsiyeler doğrultusunda göl tabanının doğal habitattan, yakındaki dereden su alınarak beslenmesinin sağlandığını dile getiren Vali Taşbilek, “Alanda yapılan çalışmaları bugün itibariyle tekrar yerinde gördük. Dereden, doğal ortamdan aldığımız suyla besleme yapıyoruz. Uzmanların önerisi doğrultusunda bir, iki gün bu beslemeyi yapacağız. Önümüzdeki günlerde gerçekleşmesi beklenen yağışlarla alanın tamamıyla dolacağını öngörmekteyiz” şeklinde konuştu.

Cumhurbaşkanı 'Dipsiz Göl’e el attı

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla Dipsiz Göl’ün eski haline getirilmesi için 4 maddelik eylem planı belirlediklerini açıkladı.
Sinop Valiliğini ziyaret eden Bakan Kurum, Gümüşhane'de bulunan Dipsiz Göl ve Trabzon’un Tonya ilçesindeki Kadıralak Yaylası hakkında açıklamalarda bulundu. Kurum, “Dipsiz Gölümüz ile alakalı istemediğimiz bir süreç yaşandı. Cumhurbaşkanımızın talimatıyla, Gümüşhane'de bulunan Dipsiz Göl’ün eski haline getirilmesi için 4 maddelik eylem planı belirledik. Bakanlığımız, bakan yardımcımız ve ilgili genel müdürlüğümüzle birlikte olayı yerinde takip ediyoruz. Valiliğimizle bu süreci yürütüyoruz. Gölümüzü eski haline getirecek, göl kıyısındaki mikroorganizmaları yeniden canlandıracak ve aynı su seviyesini koruyacak şekilde su takviyesini doğal olarak buraya yapıyoruz. Bundan sonra izinsiz kazıların yapılmaması amacıyla da Çevre Etki Değerlendirme(ÇED) Yönetmeliği’nde değişikliğe gittik. Türkiye'nin neresinde olursa olsun yapılacak kazılara ilişkin, artık bakanlığımızdan ÇED raporu alma zorunluluğu getirdik ve yeni düzenlemeyle birlikte de doğal güzelliklerimizi koruma altına alacak, bilinçsiz define aramalarının da önüne geçmiş olacağız” dedi.

“Kadıralak Yaylamız hiçbir zaman imara açılmayacak”
“Kadıralak Yaylası” ile ilgili de konuşan Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, "Kadıralak Yaylamız hiçbir zaman imara açılmayacaktır. Aksine koruma alanını dört kat artırarak daha da büyüttük ve alan miktarıyla birlikte burada atılacak her türlü adım da bakanlığımız uhdesinde Tabiat Varlıkları Genel Müdürlüğümüz onayıyla yapılacaktır. Türkiye’nin tüm doğal güzelliklerini korumaya yönelik hedeflerimiz var. Yüzde 9 olan korunan alanlarımızın miktarını 2023'te yüzde 17’e çıkaracak ve bu noktada yapılması gereken millet bahçeleri, doğal sit alanları ve özel çevre alanlarının artırılması gibi adımları da kararlı bir şekilde atmaya gayret gösteriyoruz. Kadıralak Yaylası’na da bakışımız bunun dışında değildir. Doğal sit alanı içerisinde bulunan yaylamızdaki eski sit alanı miktarı 2 milyon metrekare iken almış olduğumuz karar ile sit alanı miktarını 4 kat artırarak yaklaşık 7,6 milyon metrekareye çıkardık. Yaylamız hiçbir zaman altını çizerek söylüyorum, Kadıralak Yaylamız hiçbir zaman imara açılmayacaktır. Aksine koruma alanını dört kat artırarak daha da büyüttük ve alan miktarıyla birlikte burada atılacak her türlü adım da bakanlığımız uhdesinde Tabiat Varlıkları Genel Müdürlüğümüz onayıyla yapılacaktır” diye konuştu.

"Dipsiz göl doldurursanız ancak havuz olur"

Gümüşhane kent merkezine 50 kilometre uzaklıkta, deniz seviyesinden 2140 metre yükseklikte olan, manzarasıyla ilgi çeken Taşköprü Yaylası'ndaki Dipsiz Göl'de 'define' söylentisi üzerine ismi açıklanmayan 2 kişi, kazı için başvuruda bulundu. Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'nün olumlu görüşleri üzerine Gümüşhane Müze Müdürlüğü'nce ilgili kişilere define arama ruhsatı verildi. Bölgede, 6 Kasım'da jandarma yetkililerinin eşlik ettiği kazıda suyu tahliye edilen göl alanı, iş makineleri ile kazıldı. Jandarmalar, kazı alanına kimsenin yaklaşmasına izin vermedi. Kaynağı ve akarı olmayan Dipsiz Göl'de, 4 gün sürdürülen kazı çalışmaları, define bulunamayınca sonlandırıldı. Buzul Çağı'ndan kalma, 12 bin yıllık Dipsiz Göl'de tamamlanan kazı çalışmalarının ardından ekipler, alandan ayrıldı. Yol seviyesi ile birleştirilen göl alanı taş ve toprak yığını haline döndü.

2 MÜDÜR, 1 MEMUR AÇIĞA ALINDI

Olayın duyulmasının ardından, tepki çeken kazıyla ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gümüşhane Valiliği tarafından başlatılan çifte soruşturma kapsamında; Kültür ve Turizm İl Müdürü Hüseyin Ateş, Müze Müdürü Elif Öktem ile müze müdürlüğü çalışanı Yunus Ağa açığa alındı. Gümüşhane Valiliği'nce de kazı izni raporunun özensiz hazırlandığı açıklandı.

Kazı sonrası toprak doldurularak kapatılan Dipsiz Göl'ün eski haline dönüştürülmesi için başlatılan çalışma sürüyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca hazırlanan 4 maddelik Eylem Planı kapsamında göl için alana dökülen, dayanıksız toprak çıkarıldı. Yerine ise suya dayanıklı kireçli ve killi toprak döküldü. Silindirle tabanı hazırlanan göl alanına, yandaki dereden boru hatlarıyla doğal kaynak suyu verilmeye başlandı. Çalışmalar Gümüşhane Valiliği'nin koordinesinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ve Devlet Su İşleri ve akademisyen ve jeologların nezaretinde yürütülüyor. Göl çevresinin flora ve endemik türlerinin korunmasına yönelik de çalışma başlatıldı.

SUÇ DUYURUSUNDA BULUNULDU

Arkeologlar Derneği İstanbul Şubesi ve Ankara Barosu, Dipsiz Göl’de define arama ruhsatı veren sorumlular hakkında ‘görevi kötüye kullanma’ suçundan kamu davası açılması için savcılığa suç duyurusunda bulunulduğu belirtildi.

Jeomorfoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Turoğlu, Dipsiz Göl'de, heyetçe yaptıkları incelemelere ilişkin konuştu. Dipsiz Göl çevresinden yaptıkları incelemeler ve topladıkları taş ve toprak gibi numuneler üzerinde çalışmalarının sürdüğünü belirten Turoğlu, gölün eski haline dönüştürülmesi çalışmalarını da yakından takip ettiklerini söyledi. Gümüşhane'ye gelerek göldeki çalışmaları yerinde inceleyen Turoğlu, "Bu gölün oluşumuyla ilgili bazı kaynaklarda 'çökme gölü', 'karstik dolin' olduğu söyleniyor. Bu doğru değil. Çünkü çevrede hiç kireç taşı yok. Bunların yerinde gelip gözlemlenmesi, çalışılması, incelenmesi ve ondan sonra bu konuda görüş bildirilmesi gerekir. Biz bunu yapmaya, delillere dayanarak, gözlemlerimizin sonucunu tartışarak değerlendirmeye ve bir şeyler söylemeye çalışıyoruz" dedi. 

"DENGE BOZULDU"

Dipsiz Göl'ün define kazısıyla tahrip edilmeden önce kendi dengesi olduğunu ve kazılarak suyun boşaltılmasının gölün dengesini bozduğunu kaydeden Turoğlu, "Karlar eriyerek bu çukurlukta birikiyordu. Gölün zemininde ana kaya kırıntılarının oluşturduğu bir örtü malzeme var. Bu nedenle su, kısmen hareket edebilme yeteneğine sahip. Gölün, hem yüzeyden hem yer altından da beslenme imkanı vardı ve kendi ekosistemini oluşturmuştu. Bu düzen hidrolojik bir denge içerisinde devam ediyordu. Kazıldıktan sonra bu denge bozuldu. Şu anda kotlara da baktığımız vakit doğal kotlardan çok farklı. Şekil özelliği de bozuldu. Şu anda başka bir şey var burada" diye konuştu.

"BELKİ GÖRSEL OLARAK BENZETEBİLİRSİNİZ"

Çevreden su takviyesiyle gölün eski haline döndürme çalışmalarının, gölü eski haline dönüştüremeyeceğini belirten Turoğlu, "Gölün kazılmadan ve suyun boşaltılmadan önceki haliyle, belki görsel olarak benzetebilirsiniz ama bilimsel anlamda şimdi başka bir şey var. Tankerle gelip bu yeni yapılan çanağa suyu doldurursanız ancak havuz olur. Şu an serili olan killi ve kireçli malzeme geçirimsizdir. Suyla dolmaya başladığında su birikir ama zaten üzerinde buz var ve gece burası donacak. Buranın oluşmasında etkili olan kar yine burada olacak. Burada yapay bir göl yapmış oluyorsunuz. Karlar eridikten sonra içerisinde su kalabilir belki ama hiçbir zaman o ilk doğal halini sağlayamazsınız" ifadelerinde bulundu.

SU BİRİKİNTİSİ İDDİALARI GERÇEKÇİ DEĞİL

Jeomorfoloji Derneği'nce oluşturulan heyetçe teknik inceleme yapılan Dipsiz Göl'le ilgili hazırlanan ön raporda, su birikintisi olduğu yönündeki iddiaların gerçekçi olmadığı, gölün uzun yıllarda oluşan doğal bir göl olduğu belirtilmişti. Jeomorfoloji Derneği'nce yapılan açıklamada, hazırlanacak nihai raporla Dipsiz Göl konusunda kesin bilgilerin paylaşılacağı duyurulmuştu.