Erzurum Güncel-Uluslararası standartlarda hazırlanan e-Pasaportların 1 Haziran 2010’dan itibaren kullanıma sunulmasıyla çok sayıda kişi Emniyet Genel Müdürlüğünü arayarak uygulama hakkında bilgi istedi. Emniyet yetkilileri sık sorulan soruların yanıtlarına internet sitesinde yer verdi. Buna göre, e-Pasaport başvuruları Türkiye’de 81 il ve 287 İlçe Emniyet Müdürlüğüne, yurt dışında ise bağlı olunan konsolosluklara yapılabiliyor. Türkiye’de üretilecek e-Pasaportlar Avrupa Birliği uyum süreci çerçevesinde tasarlandı ve renkleri de bu çerçevede belirlendi. Umuma mahsus e-Pasaportların rengi bordo, diplomatik e-Pasaportların rengi de siyah olarak değiştirildi. Hususi damgalı ve hizmet damgalı e-Pasaportlar ise yeşil ve gri renkte üretilmeye devam ediliyor. E-Pasaportlarda, eski tip pasaportların kimlik sayfalarında açık olarak yazılan bilgilerin ve fotoğrafın dijital olarak saklandığı yongalar bulunuyor. Bu bilgiler özel cihazlar tarafından okunabiliyor, bu sayede sınır kapılarında güvenli ve hızlı pasaport kontrolü yapılabiliyor. E-Pasaportlarının ebatları Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (ICAO) standartlarıyla uyumlu hale getirilerek 88x125 milimetre olacak şekilde düzenlendi ve sayfa sayılarında değişikliğe gidildi. Hususi pasaport ve hizmet pasaportlarının sayfa sayıları 52’den 28’e düşürüldü. Umuma mahsus pasaportlar 60, diplomatik pasaportlar ise 28 sayfa olacak şekilde tasarlandı. Umuma mahsus e-Pasaportlarda 57, hususi ve hizmet damgalı olanlarda 25, diplomatik e-Pasaportlarda ise 24 adet vize sayfası bulunuyor. E-Pasaportlar hangi yaşta olursa olsun tüm bireyler için müstakil olarak düzenleniyor. Bu nedenle, e-Pasaportlarda refakat hanesi bulunmuyor. Umuma mahsus e-Pasaportlar; en az 6 ay olmak üzere, 1, 2, 3, 4, 5 ve 10 yıllık düzenleniyor. Müracaat tarihi itibariyle 18 yaşını geçmemiş olanlara en fazla 5 yıl; 18 yaşından büyükler için de en fazla 10 yıl pasaport tanzim ediliyor. Hususi damgalı e-Pasaportlar en az 6 ay en çok 5 yıl süre ile düzenleniyor. Hizmet damgalı e-Pasaportlar ise 6 aydan az olmamak ve 5 seneyi geçmemek şartıyla pasaport sahibinin görev süresine göre düzenleniyor. NASIL BAŞVURU YAPILIR? Türkiye’de yaşayanlar e-Pasaport almak için 81 il ve 287 ilçe emniyet müdürlüğü bünyesinde hizmet veren 368 başvuru merkezine, yurt dışında yaşayanlar ise bulundukları ülkedeki büyükelçiliklerin konsolosluk şubelerine veya başkonsolosluklara başvurabilir. Diplomatik pasaport başvuruları ise yurt içinde Dışişleri Bakanlığı, yurt dışında büyükelçilikler ve başkonsolosluklar tarafından alınıyor. Yurt içinde yaşayanlar, e-Pasaport başvurusunu ilgili pasaport şubesine şahsen gidip sıra numarası alarak yapabilir. Başvuru işlemi 7/24 hizmet veren 0216 444 30 20 numaralı Çağrı Merkezi veya "e-pasaport.gov.tr" internet sitesinde yer alan "randevu talebi" seçeneği üzerinden randevu alarak da gerçekleştirilebilir. Randevu tarihi, aynı internet sitesindeki "başvuru izleme" kısmından değiştirilebilir veya iptal edilebilir. Yapılan e-Pasaport başvurusunun hangi aşamada olduğu ise yine "başvuru izleme" başlığından izlenebilir. Başvuruyu izlemek için randevu aldıktan sonra e-posta adresine gönderilen referans numarası ile TC Kimlik numarasını girmek yeterli. E-Pasaport başvurusunu randevusuz olarak yapmış olan başvuru sahipleri de başvurularının durumunu referans numarasına gerek kalmadan yalnızca TC Kimlik numaralarıyla e-Pasaport Çağrı Merkezi’ni arayarak sorgulayabilir. İnternet üzerinden eş veya çocukların e-Pasaport başvuruları için randevu alınabilir. Ancak müracaat sırasında adına pasaport düzenlenecek kişinin hazır bulunması gerekiyor. BAŞVURU İÇİN İSTENEN BELGELER Umuma mahsus pasaport başvurusu için şu belgeler isteniyor. - Nüfus cüzdanının aslı (TC Kimlik numaralı) - Son 6 ay içinde çekilmiş 2 adet biyometrik vesikalık fotoğraf (yurt dışı başvurular için 1 adet yeterli) - Varsa daha önceden alınmış pasaportlar. - Pasaport cüzdan bedelinin yatırıldığına dair dekont (yurt dışında, başvurulan konsolosluğa yatırılıyor) -Pasaport harç bedelinin yatırıldığına dair dekont (yurt dışında, başvurulan konsolosluğa yatırılıyor) - Başvuru sahibinin özel durumuna göre talep edilebilecek diğer belgeler) Hususi pasaport başvuruları için. - a) Çalışanlar için, çalıştıkları kurumun yetkili amiri tarafından onaylanmış matbu talep formU b) Emekli olma veya istifa suretiyle görevlerinden ayrılmış olanların emekli olduğu veya ayrıldığı tarihteki unvan ve kadro derecesini gösteren, kurumlarından alacakları mühürlü belge c) Emekli sıfatıyla kendisine, eşine veya çocuklarına düzenlenmiş hususi pasaportlarının değiştirilmesi talebinde bulunanların emekli cüzdanlarının aslı ve fotokopisi - Nüfus cüzdanının aslı - Son 6 ay içinde çekilmiş 2 adet biyometrik vesikalık fotoğraf - Varsa daha önceden alınmış pasaportla. - Pasaport cüzdan bedelinin yatırıldığına dair dekont - Başvuru sahibinin özel durumuna göre talep edilebilecek diğer belgeler Hizmet pasaportu başvuruları için: - Başvuru sahibinin, mensubu bulunduğu kurumdan onaylanmış Hizmet Pasaportu Talep Formu - Nüfus cüzdanının aslı - Son 6 ay içinde çekilmiş 2 adet biyometrik vesikalık fotoğraf - Pasaport cüzdan bedelinin yatırıldığına dair dekont - Başvuru sahibinin özel durumuna göre talep edilebilecek diğer belgeler Diplomatik pasaport için de "Diplomatik e-Pasaport Başvuru Formu" ile birlikte -Üzerinde TC kimlik numarası bulunan nüfus cüzdanı veya onaylı örneği -Diplomatik e-Pasaport cüzdan bedelinin yatırıldığına dair dekont -Son altı ay içerisinde çektirilmiş iki adet biyometrik fotoğraf. -Sürekli dış göreve gideceklerden atama kararının örneği/Bakanlar Kurulu Kararı’nın örneği. -Sürekli dış göreve gideceklerin Dışişleri Bakanlığı Eğitim Merkezi Başkanlığı’nın yönlendirme kurslarına katıldıklarını gösterir belge. -Mevcut eski pasaportların güvenlik nedeniyle iptali gerektiğinden, önceki diplomatik pasaportla. -18 yaşından küçük çocuklar için hak sahibinin eşinin muvafakat ettiğini gösteren noter onaylı belge veya Dışişleri Bakanlığına bizzat gelerek muvafakatname imzalanması gerekiyo. -18 yaşından büyük kız çocuklarının gelir getiren bir işte çalışmadıklarını ve evli olmadıklarını beyan eden taahhütnam. BİYOMETRİK FOTOĞRAF CAO standartlarına göre üretilen e-Pasaportların kimlik sayfasında fotoğraf bölümü için ayrılan bölümün ebatları 35x45 milimetre olacak şekilde belirlendi. Ancak başvuru sırasında kullanılacak fotoğrafların tarayıcı tarafından algılanabilmesi için bu ebattan büyük olması gerekiyor. Bu nedenle, biyometrik özellikte olması şartıyla, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından tavsiye edilen vesikalık fotoğraf ebatı 50x60 milimetre olarak belirlendi. Aksi takdirde başvuru tamamlanamıyor veya tamamlansa bile bu pasaportlar tanzim sırasında kalite kontrolden geçemediği için iptal edilebiliyor. Bu durumda da yeniden başvuru gerekebiliyor. Tüm fotoğrafçılarda biyometrik vesikalık çektirmek mümkün. Biyometrik fotoğraf çektirirken belli bir kıyafet zorunluluğu ise bulunmuyor. Biyometrik fotoğrafta kişinin yüzünün tamamen görünür olması, saçın gözü kapatmaması gerekiyor. Yüz donuk olmalı, herhangi bir mimik bulunmamalı. Fotoğrafta gözler net bir şekilde görünmeli, gözlük camı üzerinde yansıma bulunmamalı, renkli cam veya güneş gözlüğü kullanılmamalı. Gözlük camının kenarı veya çerçevesi gözleri kapatmamalı. Baş dik olmalı, herhangi bir yöne dönük olmamalı. PASAPORTLAR ADRESE GÖNDERİLİYOR Yurt içi başvuru sahiplerinin e-Pasaportu özel posta aracılığıyla doğrudan adreslerine gönderiliyor. Başvuru sahibine ya da muvafakat verdiği kişiye ulaşılamaması durumunda pasaportu başvuruda bulunulan emniyet müdürlüğünden teslim alınabilir. Yurt dışı başvuru sahipleri ise pasaportunu yalnızca başvuruda bulundukları büyükelçilik veya başkonsolosluktan teslim alabilir. PTT tarafından adrese gönderilen pasaportlar için herhangi bir ücret ödenmesi gerekmiyor. E-Pasaportun yurtiçinde başvuru sahiplerinin adreslerine 2-3 günlük sürede teslim edilmesi öngörülüyor. Pasaportların yurt dışı başvuru merkezlerine ise 5-7 gün içinde ulaştırılması öngörülüyor. E-Pasaport, başvuru sahibine ya da başvuru sırasında muvafakat verilecek kişiye imza karşılığında teslim ediliyor. ESKİ PASAPORTLAR E-pasaportların yürürlüğe girmesiyle eski tip pasaportlarla seyahat imkanı 24 Kasım 2015 tarihinde sona erecek. Pasaportunun süresi dolmayan vatandaşlar, 2015’e kadar eski pasaportlarını kullanabilecek. Bununla birlikte, eski tip pasaportlarının geçerlilik süresi sona erenler, 31 Ocak 2011’e kadar pasaport süresini uzatabilecek. Eski pasaportların süresi 1 Şubat’tan itibaren uzatılmayacak. Bu tarihten itibaren pasaport süseri dolanlara e-Pasaport verilecek. Yurt dışı temsilciliklerinde eski tip pasaportların uzatma işlemleri ise 31 Aralık 2010’da sona erdi. E-Pasaportun süresi dolduğu takdirde ise süre uzatılmıyor, yeni bir e-Pasaport başvurusunda bulunmak gerekiyor.E-Pasaport, kimlik bilgilerini herhangi bir sahtekarlık girişimine karşı güvence altına alan ileri teknoloji kullanılarak üretiliyor. Uluslararası standartlarda hazırlanan e-Pasaportların 1 Haziran 2010’dan itibaren kullanıma sunulmasıyla çok sayıda kişi Emniyet Genel Müdürlüğünü arayarak uygulama hakkında bilgi istedi. Emniyet yetkilileri sık sorulan soruların yanıtlarına internet sitesinde yer verdi. Buna göre, e-Pasaport defterleri Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’na bağlı Darphane ve Damga Matbaasında üretiliyor ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından kurulan korunaklı bir birimde tanzim ediliyor. Bu tanzim biriminde, yetkili makamlar tarafından güvenlik özellikleriyle donatılmış kağıt, mürekkep ve üretim teknikleri kullanılıyor. E-Pasaport kapaklarında bulunan yongalar herhangi bir müdahale ihtimaline karşı şifreli olarak üretiliyor. Çalınma ve benzeri durumlarda boş pasaport defterlerinden ayrı olarak taşınan bu şifrelere ulaşılamayacağı için sahte e-pasaport tanzim edilmesi mümkün olmuyor. Bu taşıma şifrelerinin yanı sıra pasaportlarda bulunan elektronik yongalara erişim için yine bir dizi özel güvenlik sistemi bulunuyor. Bu sayede taşıma şifreleri art niyetli kişilerce ele geçirilse dahi pasaport yongalarına yazım yapılamıyor. Bunun yanında kişiselleştirme olarak da adlandırılan tanzim aşamasında yongalara yazılan veriler ülkenin yetkili imza makamı tarafından dijital olarak imzalanıyor. Bu sayede görsel olarak pasaporta yazılmış veriler yongada bulunan ve dijital olarak imzalanan eş verilerle karşılaştırılabiliyor. Elektronik yongaya yazılmış veriler üzerinde sonradan elektronik olarak herhangi bir değişiklik yapılamamasının yanı sıra dijital imza ile de verilerin bütünlüğü ve doğruluğu bir kez daha sağlamlaştırılmış oluyor. PASAPORTTAKİ BİLGİLERE ERİŞMEK MÜMKÜN MÜ? E-Pasaportların yongalarındaki veriler, standartları ICAO tarafından belirlenmiş bir formatta şifreli olarak bulunuyor. Bu şifre pasaportların Makinede Okunabilir Alan (MRZ) olarak belirlenen görsel bölümünden ve önceden her bir ülke makamlarına dağıtılan milli kamusal şifrenin bileşiminden oluşturuluyor. Bu şifreleme sistemi sayesinde yonga içerisindeki verilerin gizliliği tam olarak korunuyor. Verilerin şifresini çözmek ve kişisel bilgilere erişebilmek için MRZ alanındaki verilerin bilinmesi gerekli. Pasaportun kişiselleştirilmiş sayfası açılıp özel okuyucuya yerleştirilmedikçe pasaporttaki kişisel bilgilere uzaktan elektronik olarak erişilmesi mümkün değil. E-PASAPORTLAR KOPYALANABİLİR Mİ? Teorik olarak e-Pasaport yongalarındaki bilgilerin sahte bir yongaya kopyalanması mümkün. Ancak kopyalama yapılırken veri üzerinde değişiklik meydana geleceğinden o anda dijital imza geçersiz olacağı için e-Pasaport geçersiz kalacak. Art niyetli kişilerin sahte bir sertifika makamı oluşturarak dijital imzayı taklit etmeleri durumunda ise ülkeler arası çalışan ve ICAO tarafından organize edilen Açık Anahtarlar Dizini (PKD) sayesinde oluşturulan sertifika makamının Türk makamlarınca oluşturulan sertifika makamı olmadığı anlaşılacak ve pasaport sınır kapılarında geçersiz hale gelecek. E-Pasaportların kullanıma girmesiyle birlikte hem görsel ögelerin yerleştirilmesindeki ek güvenlik özellikleri hem de elektronik yongada bulunan bilgilerin belli edilmeden tahrif edilmesi imkansız hale geldi. E-PASAPORT SINIR KAPISINDA OKUNAMAZSA VEYA SORUN ÇIKARSA NE YAPILMALI? E-Pasaportlardaki yongalar birçok güvenlik bileşeninden yalnızca birini oluşturuyor. Yongaları sınır kapılarında okunamasa bile e-Pasaportlar son kullanım tarihine kadar geçerli bir seyahat belgesi olarak kullanılabiliyor. YURT DIŞINDA ACİLEN PASAPORTA İHTİYAÇ OLDUĞUNDA NE YAPILMALI? Yurt dışında acil pasaporta ihtiyaç duyulduğunda en yakın konsolosluğa başvurulmalı. Konsolosluklar tarafından kişinin adınıza seyahat belgesi düzenleniyor. Seyahat Belgesi, acil durumlarda kişinin yalnızca Türkiye’ye seyahat edebilmesini sağlayan ve yalnızca dış temsilcilikler tarafından düzenlenen bir belge. Seyahat belgeleri aynı gün içinde düzenlenebiliyor. Seyahat belgesi en fazla 1 ay süreyle geçerli ve Türkiye’ye girdikten sonra işlevini tamamladığı için bir daha kullanılamıyor. E-PASAPORT KAYBEDİLİRSE NE YAPILMALI? Kayıp veya çalıntı pasaportlar sınır kontrollerinde kolayca tespit edilebiliyor. Bu nedenle, sınır makamlarının bilgilendirilmesi amacıyla durum en kısa sürede başvuru merkezlerine (yurt içinde emniyet müdürlüklerine veya en yakın karakola, yurt dışında ise konsolosluklara) bildirilmeli. ESKİ PASAPORTUN GEÇERLİLİK SÜRESİ E-PASAPORTA EKLENECEK Mİ? Eski tip pasaportlar geçerlilik sürelerinin sonuna kadar kullanılabileceği gibi e-Pasaport başvurusunda bulunulması halinde başvuru tarihi itibariyle geçerli olan süre e-Pasaporta harçsız olarak aktarılıyor. Süresi dolmuş bir eski tip pasaportta bulunan geçerli bir vize, üzerine iptal damgası basılarak geçersiz kılınmadığı müddetçe geçerli kabul ediliyor ve e-Pasaportla birlikte ibraz edilebiliyor. Ancak vize rejimleri ülkeden ülkeye değişiyor. Bu nedenle, seyahatten önce vize konusunda ilgili ülke temsilciliklerinden bilgi alınması gerekiyor. E-PASAPORT NASIL MUHAFAZA EDİLMELİ? E-Pasaportların yongalarında hassas elektronik devreler bulunuyor. Yonganın zarar görmemesi için şunlara dikkat edilmesi gerekiyor. -E-Pasaport defterleri bükülmemeli, delinmemeli, katlanmamalı ve buruşturulmamalı -Aşırı soğuk ya da sıcak ortamlardan ve nemden korunmalı. -UV (morötesi) ışınlara maruz bırakılmamalı. -Basınç uygulanmamalı, kazınma veya sürtünmeye maruz bırakılmamalı. -Herhangi bir sıvıya batırılmamalıdır. Değerli Kağıtlar Kanunu’na göre değerli kağıt niteliğinde olan e-Pasaport defterlerinin kullanılamaz hale gelmesi durumunda ücreti karşılığında yenilenmesi gerekiyor. HİZMET PASAPORTLARI ŞAHSİ YURT DIŞI SEYAHATLERDE DE KULLANILABİLİR Mİ? Hizmet pasaportlarının geçerlilik süreleri resmi amaçla gerçekleştirilecek seyahatin süresine göre belirleniyor. Hizmet pasaportları resmi seyahatin bitiminde ilgili Emniyet Müdürlüğüne iade ediliyor. Bu nedenle hizmet pasaportları şahsi yurt dışı Seyehatlarda kullanılamıyor.