Rize İdare Mahkemesi, daha önce yürütmeyi durdurma kararı verdiği İkizdere Vadisi'ndeki Dereköy Regülatörü ve Demirkapı Hidroelektrik Santral projesiyle ilgili gerekçeli kararında aynı vadi ve su havzası üzerinde benzer birden çok proje durumunda planlama gereğini vurguladı. Kararın çok sayıda HES yapımı planlanan vadiler için açılacak davalarda emsal teşkil edeceği belirtildi. ikizdere Derneği, Dereköy Regülatörü ve Demirkapı Hidroelektrik Santral projesinin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle iki yıl önce Rize İdare Mahkemesi’ne dava açtı. Geçen yıl yürütmeyi durdurma kararı veren mahkeme, yeniden yapılan bilirkişi incelemesinin ardından gerekçeli kararını açıkladı. Mahkeme gerekçeli kararında, aynı vadi ve su havzası üzerinde benzer birden çok proje durumunda bir planlama gereğine vurgu yaptı. “ÇOK SEVİNDİK” Kararın çok sayıda HES yapımı planlanan vadiler için açılacak davalarda emsal teşkil edeceğini söyleyen TEMA Vakfı Erzurum İl Temsilcisi Işıl Bedirhanoğlu, Tortum ilçesinde bir dere üzerinde 4 HES projesi bulunduğunu, yöre halkının hakkını mahkemede arayacağını söyledi. Bedirhanoğlu, “Mahkemenin kararı bizi çok sevindirdi. Havza planlamasının yapılmadığı Tortum’da yöre halkının açacağı dava doğal hayatı kurtarabilir” dedi. “TÜM HES’LERİ ETKİLEYECEK” Türkiye Su Meclisi Yürütme Kurulu üyesi ve İkizdere Derneği avukatı Yakup Şekip Okumuşoğlu ise kararın nehir tipi HES projelerinin planlama aşamasında eksik işleyen süreci, uygulama sürecindeki yanlışlıkları ve HES’ler için uygulanan ÇED yönetmeliği ile eksik olan mevzuat düzenlemelerini de içeren, değerlendiren bir karar olması yönüyle Türkiye’deki tüm HES projeleri açısından emsal olduğunu savundu. Mahkemenin herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğuna, çevreyi koruma ve geliştirmenin devletin ve vatandaşların ödevi olduğuna vurgu yaptığını ifade eden Okumuşoğlu, şunları söyledi: "Mahkeme, ÇED sürecine sadece uygulanması gereken formatsal bir süreç olarak bakılması, yatırımcı şirket tarafından yerine getirilmesi gereken bir prosedür olarak görülmesinin Çevre Kanunu ve ÇED Yönetmeliği ile belirlenen ve ulaşılmak istenen hedefe aykırı olacağı yönünde görüş belirtti. Aynı vadi veya su havzası üzerinde benzer birden çok projenin planlanması durumunda bunun idare tarafından plana bağlanması, çevresel zorlamanın ve kabul edilebilir çevresel maliyetin hesaplanması, projelerin sayısı, kurulma yer ve zamanı, doğanın diğer faydalı kullanımları ve insan ve diğer canlıların yaşam alanlarının bundan ne düzeyde etkileneceğine ilişkin kuvvetli tahminlerin yapıldığı bir planlamanın yapılması gerektiği dile getirildi. Bu genel ve diğer tüm çevre davalara emsal olabilecek değerlendirmeleri içeren kararla Dereköy regülatörü ve Demirkapı HES için mahkeme, yürütmeyi durdurma kararı vermiştir. ONUR SAĞSÖZ Palandöken