Erzurum Güncel- İşte o yazı... Tüccar, müteahhit, Nafiz Kotan 1885 yılında Erzurum’da dünyaya geldi. Babası Hacı Ahmet Efendi’dir. Nafiz Kotan öğrenimini Erzurum’da tamamladı. 28 yaşında iken, 1913’te, İstanbul’a göç etti. Burada ticaretle ve müteahhitlik işleriyle meşgul oldu. 1915 yılında gittiği Ankara’da yine ticaret ve müteahhit olarak çeşitli işler yaptı. Cumhuriyet’in kurulmasından sonra ise Ankara’ya yerleşti ve Ankara’nın imarına önemli katkılar sağladı. Erzurumluların milli meselelerdeki duyarlılıkları ve hamiyetleri bilinir. Nafiz Kotan’da o örneklerden biridir sadece. Var olsun, Nene Hatun’u olduğu gibi Nafiz Kotan’ı da bize tanıtan isimlerin başında gazeteci İsmail Habip Sevük gelmektedir. İsmail Habib, Kurtuluş Savaşı’nı anlatırken: “... Bu harp Türk’le Yunan’ın cengi değil, elinden her şeyi alınanla elinde her şeyi olanın çengiydi bu harp: Onlar askerlerini vagonlarla, biz çarıklarla sevk ediyorduk, onlar mühimmatlarını kamyonlarla getiriyor, biz kadınlarımızın sırtında taşıyorduk. Onların otomobillerine karşı bizde kağnılar vardı. Düşman, yağmur yerine kurşun, kurşun yerine gülle, gülle yerine zelzele yağdırırken biz, zaman oldu ki, her gülleye bir kurşun, her kurşuna bir süngü, her süngüye bir yumrukla mukabele ettik; öyleyken yenilmek onlara, yenmek bize düştü” diyor. (Bakınız; İsmail Habip Sevük: ‘0 Zamanlar’, s. 158. Kültür Bakanlığı Yayını 1981.) Milletimizin var ya da yok olma durumuna düştüğü birinci dünya harbinin ve sonrasındaki çetin günlerin derin yeisi içinde millet malının bir bölümünü seve seve verdiği “Tekâlif-i Milliye” uygulamasından başka varlıklı şahıslar da orduya önemli bağışlarda bulunuyorlardı. Burada durup şu ünlü Tekâlif-i Milliye uygulaması ne idi? Onu da bir kere daha hatırlayalım. Tekâlif-i Milliye Emirleri, Kurtuluş Savaşı'nın önemli bir merhalesi olan Sakarya Meydan Muharebesi öncesi ordunun ihtiyacını karşılamak ve Sakarya Savaşı'na hazırlanmak için Başkomutan Mustafa Kemal Paşa'nın kanunla kendisine verilen yasama yetkisini kullanarak yayınladığı "Ulusal Yükümlülük Emirleridir." “Tekâlif-i Milliye” emirleri 7 Ağustos 1921'de yayınlandı. On maddedir. Bu maddeler şöyledir: “Her ilçede bir tane Tekâlif-i Milliye Komisyonu kurulacak. Halk, elindeki silah ve cephaneyi 3 gün içinde orduya teslim edecek. Her aile bir askeri giydirecek. Yiyecek ve giyecek maddelerinin yüzde 40'ına el konacak ve bunların karşılığı daha sonra geri ödenecek. Ticaret adamlarının elindeki her türlü giyim eşyasının yüzde 40'ına el konacak ve bunların karşılığı daha sonra geri ödenecek. Her türlü makineli aracın yüzde 40'ına el konacak. Halkın elindeki binek hayvanlarının ve taşıt araçlarının yüzde 20'sine el konulacak. Sahipsiz bütün mallara el konulacak. Tüm demirci, dökümcü, nalbant, terzi ve marangoz gibi iş sahipleri ordunun emrinde çalışacak. Halkın elindeki araçlar aylık 100 km. askeri ulaşım yapacak.” İllerde, ilçelerde kurulan Tekâlif-i Milliye Komisyonları, gerekeni yapmış, belirtilen malları toplayarak kendilerine bildirilen cepheye göndermişlerdir. O günlerde Erzurumlu Nafiz Bey’in satın alarak orduya armağan ettiği üç uçak da bu bağlamda yapılan örnek yardımlardan biri olarak tarihi kayıtlara geçti. Genel Kurmay Başkanlığı Nafiz Bey’in bağışladığı bu uçaklara (Erzurumlu Nafiz I-II-III) diye ad koyup Nafiz Bey’i onurlandırdı. Uçakların tesliminden sonra ise Atatürk, İnönü, Büyük Millet Meclisi Başkanları çektikleri telgraflarla Nafiz Bey’e teşekkür ettiler. İsmail Habip Sevük’ün Nafiz Kotan’ın oğlu Sabahattin Kotan’dan alıp yayınladığı o telgraflar şöyledir: Mahreci: Ankara Numarası: 5406 Kelime: 20 İnebolu’da Erzurumlu Nafiz Beyefendi’ye; Hamiyyet-i vataniyeniz şayanı şükrandır. Telgrafınız yarın Meclis’te alenen okunacaktır efendim. 11.12.336, Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal Mahreci: Garp Cephesi Numarası: 6 Kelime: 40 İnebolu’da Tüccardan Erzurumlu Nafiz Beyefendi’ye; Orduya ihda buyuruları tayyare bugün Eskişehir’e vasıl olmuştur. İnşallah eser-i himmetiniz büyük muzafferiyetlerin kazanılmasına... Bilhassa takdim-i tebrikât ve teşekkürat ederim Efendim. 1 Temmuz 337, Garp Cephesi Kumandanı İsmet Mahreci: Garp Cephesi Kelime: 17 Ankara’da Tüccaran-ı Mûtebereden Erzurumlu Nafiz Beyefendi’ye; bilmukabele arz-ı tebrikât eder ve istihlâs-ı vatan yolundaki mücahedemize hidamat-ı bergüzidelerinden dolayı teşekküratımı tekrar eylerim. 7 Haziran 337, Garp Cephesi Kumandanı, İsmet B.M.M. Riyaseti Ankara Baş Kitabet Kalemi 12/5/337, 270/557 Tüccardan Erzurumlu Nafiz Bey’e; Ordu-yu Millî’ye bu kene de bir ikinci tayyare ihdası suretiyle ibraz buyrulan hamiyetten Meclis heyet-i umumiyesi haberdar edilmiştir. Beyan-ı teşekkür olunur Efendim. Büyük Millet Meclisi Sanisi Adnan, İmza Alındığı Mah. Ankara Tarihi: 2/2/3 Saat: 4.20 Mahreci: B.M. Meclisi Numarası: 78 Kelime: 20 İnebolu’da Erzurumlu Hacı Ahmedzade Nafiz Bey’e; Orduya hediye buyrulan tayyarelerden dolayı Büyük Millet Meclisi namına beyan-ı teşekkür ederim Efendim. 2/2/37, Büyük Millet Meclisi Reis Vekili, Hasan Fehmi. Mahreci: Garp Cephesi Alındığı Tarih: 19 Numarası: 871 Saat: 10,5 Kelime: 80 Ankara’da Erzurumlu Nafiz Beyefendi’ye; Orduya ihda buyurulan ve nam-ı âlilerine izafe edilen tayyare 13/5/37 tarihinde uçmuş ve Aksu’da bulunan düşman üzerine bombalar atmıştır. Ahiren Aksu’daki muhbirimizden alınan malûmattan tayyaremiz tarafından atılan bombalardan biri nakliye kollarına tesadüfünde yirmi mekkâri hayvanı telef ve mecruh olmuş ve diğer bir bomba da Seyid Alaşehir köyünde düşman piyade bölüğü üzerine düştüğü bildirilmiştir. Pek kıymettar bir hediyyeniz olan tayyare ile ilk vazifeyi kemal-i muvaffakiyetle ifa edenler tayyareci Vahid ve Basri efendiler olduğunu cevaben ihtiramatıma terdifen arz eylerim Efendim, 18/Mayıs/37, Garp Cephesi Komutanı, İsmet Nafiz Bey’in uçak bağışı dışında orduya yaptığı diğer yardımlar da vardır. Bu yardımlardan birisi de orduya 203 arka çantası armağanıdır. Bu armağan üzerine kendisine çekilen telgraf aşağıdadır: Kastamonu Ve Havalisi Kumandanlığı Kastamonu: 16.4.37 Şube: 4 Adet: 2948 İnebolu ‘da Tüccar Erzurumlu Nafiz Bey ‘e; dava-yı millî uğrunda mücadele-i vataniyede bulunan orduya şimdiye kadar gösterdiğiniz asar-ı hamiyet ve fedakâriye zamimeten bu kene de kolordu efradı için ihda buyurduğunuz ikiyüz üç arka çantası vü’rud ederek efrada tevzi edilmiş olmakla memleketin böyle buhranlı bir zamanında vazife-i vataniye ve hüsn-ü insaniyetin emsalinize faik bir surette ibzalinden dolayı teşekkür olunur Efendim. Kastamonu Ve Havalisi Kumandanı, İmza Çeşitli kaynaklarda Erzurumlu Nafiz Bey’in bu yardımları dışında orduya doğrudan maddi yardımlarda bulunduğu da kaydedilmektedir. Kurduğu inşaat şirketiyle işlerine devam eden bu büyük vatanseverin şansı yaver gitmedi ve mali durumu kötüleştiği için Erzurum’a geri döndü. Erzurum Ticaret Odası Başkanı seçildi. Girdiği şeker koması sonucu 1946 yılında öldü. Herkesin tanıdığı Ünlü kalp cerrahı ve Sarıkamış Şehitleri Dayanışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez ile Erzurum Koruma Derneği Vakfı Başkanı Avukat Necati Bölükbaşı milli duyarlılıkları yüksek iki vatanperverdir. Bilindiği gibi, bu ikili el ele verip Sarıkamış Şehitlerimizi tüm dünyaya duyurdular, tanıttılar. Şimdi de Nafiz Kotan’ı ve onun hamiyetinin unutulmaması, hatırasının yaşatılması için yürüttükleri bir projenin sonuna geldiler. Sönmez ve Bölükbaşı, Türk havacılığının 100’üncü yılı şerefine, Nafiz Kotan’ın satın alarak orduya verdiği Kurtuluş Savaşı’nda yer almış uçaklardan birini yeniden canlandırmayı ve Erzurum’a getirmeyi başardılar. 8 metre uzunluğunda, 12 metre kanat boyu ve 450 kg. ağırlığındaki bu uçak, Erzurum Havaalanı’na yerleştirildi. Sönmez’in ve Bölükbaşı’nın istedikleri ise şu: Nafiz Kotan adının Türk havacılığının 100’üncü yılında Erzurum Havaalanına verilmesi. Ulaştırma Bakanı Bakan Binali Yıldırım bugün Erzurum’a geliyor. Bakan Yıldırım’ın Erzurum Havalimanında Nafiz Kotan Tarafından Orduya Hediye Edilen Uçağın Yeni Yapılan Replikasının açılış törenine iştirak edecek. Umarım Sayın Bakan, burada, beklenen açıklamayı yapar.