İşte o yazı... Dev Alışveriş Merkezi Ve İstihdam Sorunu Erzurum’da açılan alışveriş merkezi kent ekonomisine önemli bir soluk getirdi. Vatandaş artık modern bir alışveriş merkezinde kış şartlarında alışveriş yapma imkanı buluyor. Daha önceki yazılarımızda konunun küçük esnaf açısından olumsuz sonuçlar oluşturduğunu farklı yönleriyle irdelemiştik. Bugünkü yazımızda konunun istihdam ve kayıt dışılık boyutunu ele alacağız. Dev alışveriş merkezinde çoğu Erzurumlu olan yaklaşık bin 200 kişi istihdam ediliyor. Evet bu çok önemli bir rakam. Fakat çoğu çalışan günde 10 saat çalışarak aylık 360 lira alıyor. İş kanunlarına göre 8 saati aşan kısımda fazla mesai vermek yerine yasal ücret olan asgari ücret dahi alamıyor, çalışanlar. Denetim ve sendikalaşmanın olmadığı doğuda sömürü usulüyle elaman çalıştırmak en büyük maharet şimdilerde. Bir çok önemli markanın bulunduğu kurumsal şirketlerin şubelerinde dahi komik ücretlerle emek sömürüsü yapılıyor. Günlük ciroları oldukça fazla olan işletmeler emek kavramına maliyet ödememek için ellerinden geleni yapıyorlar. Ne de olsa burası doğu, işsizlik had safhada üniversite bitirmek dahi işe yaramaz, “Aldığınız ücreti beğenmezseniz çeker giderseniz” mantığı ön planda. Bu çelişkili tabloda birileri de çıkıp Erzurum’da yüzlerce insana iş sağladık derler. Suskun çalışan ise çaresizlik içersinde harçlığa talim eder. Nitelikli işgücü bu şartlarda çalışmayı kabul etmeyip göç kervanına katılır birer birer. Ne devasa yatırımlar ne de eğitimli çalışanlar bir türlü arz talep dengesi sağlayamazlar. Erzurum’da iş gücü yok denip durulur, her defasında. Bu olumsuz örneklere rağmen birkaç olumlu örneğin olması ise bizleri umutlandırıyor. Organize Sanayi Bölgesinde hizmet veren Turkcell çağrı merkezi bu konuda olumlu bir profil oluşturuyor. Yaklaşık bin gencin istihdam edildiği çağrı merkezinde ücretler verimlilik esasına göre veriliyor ve performansı yüksek eleman bin liranın üzerinde maaş alabiliyor. Eğitimli gençler kamuda bulamadıkları imkânı aynı şartlarda özel sektörde bulabiliyor. Kurumsallık ve profesyonellik işte böyle bir olgu. Çalışanın memnuniyeti verimlilik ve uzun soluklu olmak açısından önemli bir kavram. Emek sömürüsü kısa vadede maliyeti düşürse de; kalıcı elaman bulmak ve profesyonel iş gücü oluşturmakta en riskli yöntemdir asılında. Azıcık işletmecilik bilen yönetici bakkal mantığını bir tarafa bırakarak, işgücünde profesyonelliğe önem verir. Özelleştirmeyi çare olarak görenler ve bin 500 TL maaşı beğenmeyen kamu çalışanları bu manzaralardan dersler çıkarabilmelidir. Dev alışveriş merkezlerinde komik ücretlerle çalışan elamanların bir çoğuda üniversite mezunu ve ev geçindirmek zorunda üstelik. Kamu istihdamının giderek azaldığı doğuda özel sektörü kurtuluş olarak görenlerin denetim mekanizmasına önem vermesi gerekiyor. Paranın aktığı dev merkezde dahi insanlar 12 saat çalıştırılıp 360 TL alıyorlarsa istihdam politikalarında büyük çarpıklar olduğu ortada. Doğuda yatırım yapmayı büyük bir lütuf olarak görenler, sermaye ve girişimciye düşen sorumlulukları yerine getirmiyorlar. İlgili kurumlar yasal ücret olan asgari ücretin ödenip ödenmediğini irdelemeli, kayıt dışılıkla sözde mücadeleden vazgeçerek, etkin faaliyetlere imza atmalıdır. Üç yerine bir elamanla işini yürütmeye çalışan sözde devler, istihdama beklenen katkıyı sağlamıyorlar. Üstelik doğuda yatırım yapmanın imkânlarından yararlanıyor bu firmalar. Bu kentin insanına hizmet veren ve finans gücünü Erzurumludan alan modern bir merkezin iş gücünü sömürmeye hakkı olamaz. Kurumsal olmak dev fiziki imkânlara sahip olmak anlamı taşımadığı gibi kayıt dışılığa önem vermediğinizde seyyar esnaf kadar dahi yararınız olmaz ekonomiye. Konu gerçekten ciddi boyutta, ilgili kurumlar sadece tabela üzerinde hizmet vermemeli. Özel sektör kurumları Turkcell çağrı merkezini örnek alabilmelidir. Erzurum