Erzurum Güncel-Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı ‘af’ düzenlemesi başta olmak üzere eğitim-öğretim, çalışma hayatı, iş dünyası, bankalar, sosyal yaşama ilişkin yüzlerce maddeden oluşan ve kamuoyunda ‘torba’ olarak adlandırılan yasa tasarısı bu gece yarısı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Tasarıda, en dikkat çekici maddelerden birini kredi ve kredi kartı verme sistemini ‘sil baştan’ değiştirecek düzenleme oluşturuyor. Halen Merkez Bankası bünyesinde faaliyet gösteren Risk Merkezi, tasarının yasalaşması halinde Türkiye Bankalar Birliği’ne (TBB) devredilecek. Risk Merkezinde, kredi isteyen ya da kredi kartı verilecek kişilerin sadece bankalar nezdindeki borç kayıtları yer alıyor. Böylece A bankasında batık kredisi olana B bankasından kredi verilmiyor. Oysa Risk Merkezi’nin Bankalar Birliği’ne devredilmesiyle birlikte, ‘sorgulama alanları’ da genişleyecek. NOTU YÜKSEK VATANDAŞIN FAİZİ DÜŞECEK Kredi veya kredi kartı almak isteyen kişinin sadece banka borcuna bakılmayacak. SSK prim borçları, vergi borçları, verdiği çeklerin karşılığı olup olmadığı, senetleri, elektrik, su, doğalgaz, telefon faturalarını düzenli ödeyip ödemediği de sorgulanacak. Böylece banka, bir kişiye kredi veya kredi kartı verip vermemeyi bu bilgiler ışığında karara bağlayacak. Risk Merkezinde tutulacak verilerin zamanla ABD’de olduğu gibi ‘rating’ sistemine dönüşeceği, kaydı bulunan her vatandaşın bir ‘kredi notu’ olacağı belirtiliyor. Böylece kredi notu yüksek kişinin hem kredi limiti yükselecek hem de borç alma faizi düşük olacak. Notu düşük vatandaş ise ya yüksek faizle kredi alabilecek ya da kredi kapıları kendisine kapanmış olacak. sözleşmede, kredi talep edenler vergi bilgilerini öğrenme konusunda banka ve Risk Merkezi’ne yetki verecek. Böylece bankaların vergi ve prim borç sorgulamasını sorunsuz geçenler kredi kartı ve banka kredisi almaya hak kazanacak. 31 TEMMUZ, 31 ARALIK OLDU Başbakan Erdoğan’ın talimatıyla hazırlanan vergi ve sigorta borçlarının yeniden yapılandırılmasında tarih 31 Temmuz 2010 tarihi ve önce olan borçları kapsayacaktı. Ancak dün akşam iktidar milletvekillerinin verdiği önergeyle borç yapılandırmasının başlangıç tarihi 31 Aralık 2010 ve öncesi olarak değiştirildi. Yaklaşık 1 ayda Plan ve Bütçe Komisyonu’ndan geçen tasarı, 10 günlük TBMM tatilinin ardından Genel Kurul’da görüşülecek. Genel Kurul’da kabul edilmesi halinde Cumhurbaşkanı’na gönderilecek ve onaylanması durumunda Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek. Yüzlerce maddeden oluşan tasarıda dikkat çeken düzenlemeler şöyle: - 31 Aralık 2010 tarihine kadar olan ödenmemiş vergiler, trafik cezaları, idari para cezaları, gümrük vergileri, sigorta primleri, belediyelerin su ve atık su bedeline ilişkin alacakları yeniden yapılandırılacak. Bu borçlara işletilen gecikme zamları silinecek. Borcun anapara kısmı TEFE/ÜFE oranında yeniden hesaplanacak. Ödemeler 6 ila 36 ay taksitle yapılabilecek. - Tasarının yasalaştığı tarih itibariyle 120 liranın altındaki idari para cezaları silinecek. Sigarayla ilgili cezalar bu aftan yararlanamayacak. - Öğrenim kredisi ile kredi yurtlar kurumu borcu olanların da faiz borcu silinerek yeniden yapılandırılacak. - Düzenlemeden yararlanmak isteyen borçlular; tasarının kanunlaşıp yayımlandığı tarihi izleyen 2. ayın sonuna kadar ilgili idarelere başvuracak. Ödemeler kredi kartıyla da yapılabilecek. - Vergi borcunu ödemeyen ya da bu nedenle hakkında ihtiyati haciz kararı verilen kişiler yurt dışına çıkabilecek. - Çıraklar, stajyer öğrenciler, üniversitelerde kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler, yabancı uyruklu öğrenciler, stajyer avukatlar, İŞKUR'un açtığı meslek edinme kurslarına katılanlar ‘genel sağlık sigortası’ kapsamına alınacak. DEDELERE NİNELERE AF - Yükseköğretim kurumlarında hazırlık dahil bütün sınıflarda, intibak, ön lisans, lisans tamamlama ve lisansüstü öğrenimi gören öğrencilerden, her ne sebeple olursa olsun ilişiği kesilenler, kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren 5 ay içinde ilişiklerinin kesildiği yükseköğretim kurumuna başvurarak, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında öğrenimlerine yeniden başlayabilecekler. Üniversiteye dönüşte süre sınırı olmayacak. Ancak Terör suçlarından hüküm giyenler, düzenleme kapsamı dışında olacak.Başvuru süresi içinde askerlik zamanı gelmiş olanların askerlikleri tecil edilmiş sayılacak. Düzenlemenin yürürlüğe gireceği tarihte askerlik görevini yapmakta olanlar ise terhislerini takip eden 2 ay içinde ilgili yükseköğretim kurumuna başvurmaları halinde kanunda belirtilen haklardan yararlanabilecek. Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) bağlı eğitim kurumları ile Polis Akademisi ve bağlı yüksek öğretim kurumlarında eğitim görürken ilişiği kesilenler de kapsamda olacak. - Katkı payı ödendiği sürece üniversiteden öğrenci atılmayacak. ERKEN DOĞUMA İZİN Erken doğum yapan kadın işçi, doğumdan önce kullanamadığı izni doğum sonrasında kullanabilecek. 8 hafta olan iznin kullanılmayan süresi yine 8 hafta olan doğum sonrası izne eklenecek. - Kamu işçilerine ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya önemli bir hastalığa tutulması halinde 1 yıla kadar ücretsiz izin verilebilecek. SİLİKOZİS HASTALARINA EMEKLİLİK - Sigortalı olmayan ve silikozis hastalığı nedeniyle yüzde 40 ve üzeri ‘iş görmezlik’ raporu bulunan işçilere emeklilik aylığı bağlanacak. Ailesi de sağlık güvencesinden yararlanabilecek. KAMU ÖZELDEN TRANSFER YAPACAK - Vakıfbank, BDDK ve SPK'nin merkezleri İstanbul'a taşınacak. - Müstaşar, genel müdürlük, başkanlık gibi bazı üst düzey kamu görevlerine özel sektörden atama yapılırken, bu kişilerin özel sektördeki hizmet süresi dikkate alınacak. - Kademe ilerlemesinde memurun ‘olumlu sicil’ alması şartı aranmayacak. 6 yılda bir verilen kademe ilerlemesinin koşulları da değiştirilerek, ‘olumlu sicil’ yerine ‘disiplin cezası almamak’ koşulu getiriliyor. 8 yıl içinde herhangi bir disiplin cezası almayan memurlara bir kademe ilerlemesi daha verilecek. SÖZLEŞMELİYE SENDİKA HAKKI - Sözleşmeli personel, sendikalı olabilecek. - Memura, aylık ve özlük hakları korunarak, verilecek raporda gösterilecek lüzum üzerine kanser, verem ve akıl hastalığı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığı halinde 18 aya kadar, diğer hastalık hallerinde 12 aya kadar izin verilecek. - Görevi sırasında veya görevinden dolayı bir kazaya veya saldırıya uğrayan veya bir meslek hastalığına tutulan memur, iyileşinceye kadar izinli sayılacak. - Doğum yapan memura verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden, eşi doğum yapan memura ise doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine 24 aya kadar aylıksız izin verilecek. 3 yaşını doldurmamış bir çocuğu evlat edinen memurlar, 24 aya kadar aylıksız izne ayrılabilecek. - Memurlar, kendi onayları olma şartıyla, geçici görevlendirme yapmak isteyen kurumun talebi ve çalıştıkları kurumun izni ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçici süreli olarak görevlendirilebilecek. Ancak ‘zorunlu durumlarda’ memurun bu görevi isteyip istemediğine bakılmayacak. ÖZÜRLÜYE MERKEZİ SINAV - Özürlülerin devlet memurluğuna alınma sınavları, merkezi olarak yapılacak. KEÇİLER ORMANDA OTLAYABİLECEK - Orman idaresince belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde orman alanlarında hayvan otlatılabilecek. - Tütün mamulleri veya alkollü içkilerin tüketicilere satışını internet, televizyon, faks ve telefon gibi elektronik ticaret araçları ya da posta ile sipariş yöntemi kullanarak yapmak üzere satış sistemi kuran veya faaliyette bulunanlara, 20 bin TL'den 100 bin TL'ye kadar idari para cezası verilecek. Satışın internet ortamında yapılması halinde erişim engellenecek. - Görme engellilerin talepleri halinde, imzalarında şahit aranacak. Aksi takdirde imzalarını el yazısı ile atmaları yeterli olacak. SİGARA İÇİRENE 10 BİN LİRA CEZA - Sigara cezasına uymayıp müşterilerine sigara içirenler önce yazılı olarak uyarılacak. Buna rağmen sigara içirmeye devam edenlere bin lira ile 5 bin lira arasında ceza kesilecek. Bir sonraki adımda ise ceza 2 bin ile 10 bin liraya yükselecek. HASTANE HASTANE DOLAŞMAYA SON Sigortalı olup olmadığına bakılmaksızın trafik kazası geçiren tüm vatandaşların, hayat boyu sürse bile, tedavi masrafları Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanacak.