Erzurum Güncel-Cumhurbaşkanı seçimi Türkiye siyaset tarihinde ilk kez ikinci tura kalırken 28 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacak seçim öncesinde dev rakam ortaya çıktı. Partilerin sosyal medyada yaptıkları reklam harcalamarı adeta dudak uçuklattı. 14 Şubat ve 14 Mayıs tarihleri arasında 39 milyon 539 bin 243 TL reklam harcaması yapıldı. Peki hangi parti ne kadar reklam bütçesi harcadı? 90 hesap incelemeye alındı dikkat çeken rakamlar ortaya çıktı. İşte detaylar...

14 Şubat ve 14 Mayıs tarihleri arasında 4 bin 379 hesap, Meta’nın sosyal medya platformları Facebook ve Instagram üzerinden 39 milyon 539 bin 243 TL tutarında siyasi reklam harcaması yaptı.

Bu süre zarfında, 33 milyon 555 bin 610 TL ile harcamaların %85'ini yapan 90 hesap incelemeye alındı.

Cumhur ve Millet İttifaklarının çevrimiçi reklam stratejilerini zamanlama, bütçe, içerik ve mikro hedefleme açılarından incelendiğinde Cumhur İttifakı'nın Meta'daki dijital propagandasının çok daha kapsamlı, pahalı ve iyi düşünülmüş olduğu ortaya çıkıyor.

Harcamaların karşılaştırılması 

Kendini "teknolojiden hesap sorabilmesini sağlayacak yasal ve sosyal mekanizmalar geliştirilmesi için çalışılır" olarak tanımlayan Gözlemevi, sosyal medya platformu Meta'nın açık kaynaklarından faydalanarak iki ittifakın reklam stratejilerinin karşılaştırıldığı bir rapor yayımladı. 

Rapora göre Millet İttifakı'nı destekleyen hesapların harcama tutarı 7 milyon 957 bin 810 TL iken Cumhur İttifakı'nı destekleyen hesapların harcama tutarı 22 milyon 35 bin 935 TL'yi buldu.

Yüksek harcamalar kampanyaların geniş bir kitleye ulaşmasını ve dolayısıyla daha geniş bir görünürlüğe ulaşmasını sağlıyor. Cumhur İttifakı'nın kampanyalarında reklamlara yapılan harcamaların büyüklüğü nedeniyle daha fazla kişi tarafından görüldü.

"100 Lira ile 1000 kişiye ulaşılabiliyor"

Yayınlanan reklamların binlerce kişiye ulaşması için büyük meblağlar harcamaya gerek yok. 100 liralık bir harcama ile bin kişiye ulaşmak mümkün. Milyonlarca liralık harcamaların ulaştığı kişi sayısı büyük bir nüfusa tekabül ediyor.

"CHP, mikro hedefleme kampanyası yürütme şansını kullanmadı"
AK Parti sayfasından 15 Şubat 2021 tarihinden beri, AK Parti İstanbul İl Başkanlığı sayfasından ise 4 Ağustos 2022 tarihinden beri reklamlar yayınlanıyor. Yani AK Parti’nin reklam yayınlamaya en az dokuz ay önce başladığı söylenebilir. 

Ancak CHP'nin resmi Facebook sayfasından bugüne kadar hiçbir harcama yapılmadığı gibi Kemal Kılıçdaroğlu adlı sayfadan da 12 Nisan 2023 tarihine kadar hiçbir reklam yayınlanmadı. Ayrıca seçimin birinci turunun ardından, 14 Mayıs-20 Mayıs arasında da, CHP ve Kemal Kılıçdaroğlu sayfalarından hiçbir reklam harcaması yapılmadı.

"AK Parti'nin stratejik mikro hedeflemesinde Diriliş Ertuğrul, Esra Erol izleyicileri var"

Cumhur İttifakı'nın reklamları bireysel hedeflemelerde de ayrıntılı bir akış izledi. Örneğin kimi reklamlar yalnızca kadınlara gösterilirken kimi reklamlarsa Diriliş Ertuğrul, TRT, Esra Erol gibi, kişilerin ilgi alanlarını hedefleyen etiketlerle yayınlandı. Geçtiğimiz doksan günde AK Parti ve Recep Tayyip Erdoğan hesapları deprem bölgesine yönelik de ciddi bir hedefleme yaptı.

"Siyasi reklamlardaki montajlar dezenformasyon aracı haline geldi"

Facebook'un, üçüncü parti doğrulama kuruluşlarıyla kapsayıcı bir işbirliği kurmamasıyla, siyasi reklamlar dezenformasyonun aracı haline geldi.

Harcamalar yalnızca resmi hesaplardan yapılmadı. Cumhur İttifakı'nı destekleyen mesajları yaygınlaştıran birçok hesap da büyük harcamalar yapan sayfaların arasında girmeyi başardı. Propaganda montajları bu sayfalarda öne çıkan içeriklerdi.

Manipülatif teknikler kullanarak bir ideolojiyi veya mesajı yaymak için oluşturulan politik propaganda araçlarını içeren hesaplar, yüz binlerce lira harcama yaptı. "Büyük Türkiye" isimli hesap üç ay içinde 1 milyon 335 bin 302 TL reklam harcaması yaparak en çok harcama yapan yedinci hesap oldu. Daha önce yanlışlanmış içerikleri de yaygınlaştırarak reklamlarında dezenformasyona yer veren hesap daha sonra kapatıldı.