İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ın ülkenin güneydoğusunda Covid-19'un daha hızlı yayılan yeni bir türünün keşfedildiğini açıklamasının ardından Avrupa Birliği (AB) ülkeleri adeta 'alarma' geçti.

Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, Avusturya, Hollanda ve İrlanda, İngiltere ile uçuşları durduracaklarını bildirirken, Çekya ise bu ülkeden gelenler için daha katı karantina önlemleri uygulanacağını açıkladı.

Ayrıca Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da İngiltere, Danimarka, Hollanda ve Güney Afrika'dan Türkiye'ye uçuşlarda geçici durdurma kararı alındığını belirtti.

Bir açıklama da Dünya Sağlık Örgütü'nden (DSÖ) geldi. Örgüt, koronavirüsün yüzde 70'e varan oranlarda daha bulaşıcı olduğu belirtilen mutasyonuyla ilgili İngiliz yetkililerle "yakın temasta" olduklarını duyurarak, virüsün riskleri üzerine AB'den daha fazla kontrol talep etti.

Örgüt ayrıca Twitter hesabından "Virüsün özellikleri ve etkileri hakkında daha fazla bilgi edindikçe üye Devletleri ve halkı haberdar edeceğiz" ifadelerini kullandı.

Peki AB genelinde yayılması beklenen ulaşım yasakları ve kontrollerle beraber hastalığın yayılma hızına dair endişeleri de artıran Covid-19'un mutasyona uğramış yeni türü hakkında ne biliyoruz?

KORONAVİRÜSÜN DAHA BULAŞICI YENİ TÜRÜ İLK NE ZAMAN BİLDİRİLDİ?
Euronews'te yer alan habere göre, Avrupa'da İtalya'dan sonra Covid-19 kaynaklı en çok ölümün görüldüğü ülke konumundaki İngiltere'nin Sağlık Bakanı Matt Hancock ilk olarak 14 Aralık'ta Avam Kamarası'nda yaptığı açıklamada, Londra ve güneydoğu İngiltere'de koronavirüsün mutasyona uğramış bir versiyonu olduğunu duyurdu.

"İlk analiz, bu versiyonun mevcut virüsten daha hızlı yayıldığını gösteriyor" diye uyaran Hancock, 60 farklı yerel yönetim alanında binden fazla vaka tespit edildiğini söyledi.

Yine 14 Aralık'ta Londra ile Essex ve Hertfordshire'ın bazı bölgelerinin sıkı önlemlerin yer aldığı 3. kademeye geçeceğini açıklayan Hancock, bu yerlerde görülen artışta yeni türün ne kadar etkili olduğunu henüz bilmediklerini de ifade etti.

Virüsün sadece gençler değil 60 yaş üstündekiler arasında da yayıldığına dikkati çeken Hancock, "Gidişatı değiştirmek için şimdi harekete geçmeliyiz çünkü boşa harcayacak bir an yok" şeklinde konuştu.

COVİD-19'UN MUTASYONA UĞRAMIŞ YENİ TÜRÜNDE NE FARKLAR VAR?
İngiliz hükümetinin bilim danışmanı Sir Patrick Vallance, Covid-19'un yeni türünün son günlerde artan vaka oranları dikkate alındığında baskın bir tür haline geldiği konusunda uyardı.

Vallance ayrıca yeni varyantın "çoğu virüsün yaptığı protein değişiklikleriyle alakalı" 23 farklılık olduğunu söyledi.

Bu tür ilk olarak ülkede eylül ayında ortaya çıktı ve kasım ayında Londra'daki Covid-19 vakalarının yüzde 28'inden sorumluydu. Yetkililer, 9 Aralık haftasında ise Londra'daki vakaların yizde 62'sinden fazlasının mutasyon geçiren virüsle enfekte olduğunu açıkladı.

Vallance tüm bu bilgilerin ışığında yaptığı son açıklamada, "Öyleyse bunun bize gösterdiği şey, bu yeni varyantın yalnızca hızlı hareket etmekle kalmayıp, iletim kabiliyeti açısından gelişmesi, aynı zamanda da baskın tür haline gelmesidir. Aktarım açısından diğerlerini yeniyor" şeklinde konuştu.

BU YENİ VARYANT DAHA CİDDİ HASTALIKLARA NEDEN OLUR MU? NE KADAR TEHLİKELİ?
İngiliz yetkililer, yeni varyantın daha ciddi hastalıklara veya daha fazla ölüme neden olduğunu düşünmediklerini, ancak çok daha hızlı yayıldığı için vaka sayılarında büyük sorunlara neden olabileceğini belirtiyor.

İngiltere'nin baş tıp görevlisi Profesör Chris Whitty yaptığı açıklamada, "Yeni türün daha yüksek bir ölüm oranına neden olduğunu ya da aşılar ile tedavileri etkilediğini gösteren hiçbir mevcut kanıt yok, fakat bunu doğrulamak için çalışmalar ivedilikle devam ediyor" dedi.

Vallance da, bu varyantın daha fazla hastaneye yatışa neden olduğuna dair hiçbir kanıt olmadığını, şimdilik bunun bir bulaşma sorunu olduğunu söylemişti.

PEKİ VİRÜSLER NASIL VE NEDEN DEĞİŞİME UĞRUYOR?
Virüsler genetik seçimin bir sonucu olarak sürekli şekilde değişim geçiriyor. Hafif genetik değişimler mutasyon (değişinim) sonrası gerçekleşirken, büyük genetik değişimler rekombinasyon (yeniden birleşme) üzerine yaşanıyor.

Mutasyon virüsün genomu yani genetik materyelinde bir hata oluşması üzerine gerçekleşiyor. Rekombinasyon ise eş zamanlı enfekte olan virüslerin genetik bilgi değişimi sonrasında yeni bir tip virüs olarak ortaya çıkmasına neden oluyor.

Örneğin Covid-19 pandemisine neden olan SARS-Cov-2'nin yarasalarda bulunan bir virüsün aracı bir hayvandaki başka bir virüsle yeniden birleşmesi yani rekombinasyonu sonrasında ortaya çıktığı ve insanı etkileyebilecek genetik materyele sahip olduğu biliniyor.

KORONAVİRÜS MUTASYONU DAHA BULAŞICIYSA SOSYAL MESAFE YETERLİ OLUR MU?
Uzmanlar, koronavirüsün yeni mutasyonu hakkında bilinenlerin henüz yetersiz olmasından dolayı, mevcut önlemlerin etkisine dair de net bir bilgi bulunmadığını ifade ediyor.

Leeds Üniversitesi'nden çevre mühendisliği Profesörü Catherine Noakes, "Sanıyorum artık birçok kişi sosyal mesafe konusunda fazla rahat davranıyor ama riskin, kişilere yaklaştıkça arttığını unutmamalıyız" diyor.

AŞILAR MUTASYONA UĞRAYAN YENİ TÜRE KARŞI ETKİLİ OLUR MU?
BBC'de yer alan habere göre, en azından şimdilik koronavirüs aşılarının bu mutasyona karşı etkili olacağı öngörülüyor.

Başarı oranında başı çeken üç aşı, mevcut 'başak proteine' karşı bağışıklık geliştiriyor. Aşılar, virüsün farklı bölgelerini hedef alan bağışıklık sistemleri geliştiriyor. Dolayısıyla, protein yapısı mutasyona uğraya bile, aşıların hala tesiri olabilir.

Cambridge Üniversitesi'nden Prof. Ravi Gupta ise başka mutasyonlar yaşanması durumunda virüsün de sistem içinde bir boşluktan faydalanabileceği ve kaygı verici gelişmeler olabileceği uyarısında bulunuyor.

Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn, Avrupa Birliği uzmanlarının mevcut koronavirüs aşılarının İngiltere'de tespit edilen koronavirüsün yeni mutasyonuna karşı etkili olacağına inandıklarını söyledi.

Spahn, ZDF'ye verdiği demeçte özellikle ABD ve İngiltere'de uygulanmaya başlanan Pfizer-BioNTech aşısına atıfta bulunarak, şimdiye kadar sahip olunan bilgilere göre, mutasyona uğramış yeni türün mevcut aşılar üzerinde olumsuz bir etkisinin olmadığını söyledi.

Takvim