Erzurum Güncel- Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen ve önümüzdeki günlerde yürürlüğe girecek yapılandırma, vergi, SGK prim borcu, trafik cezası, motorlu taşıtlar vergisi (MTV), öğrenim kredisi gibi yaklaşık 4 milyon vatandaşı ilgilendiren 500 milyar liralık borcu kapsıyor. Tarihin en önemli düzenlemelerinden biri olan bu yapılandırma anaparada düşüş sağlamıyor olsa da ‘af’ niteliğinde.

Üç yılda ödeme imkanı

‘Af gibi düzenleme’ denmesinin sebebi, yapılandırılarak ödenecek borçların yasal ceza ve faiz yerine düşük bir enflasyon oranıyla yeniden hesaplanacak olmasından kaynaklanıyor. Ayrıca 36 ayda 18 taksitte ödeme kolaylığı ve bu taksitler için uygulanacak katsayılar da düşüş var. Bir başka deyişle imkanı olanlar için bu düzenleme kaçırılmayacak fırsatlar sunuyor.

İhya hakkı tanınacak

Halk arasında ‘torba yasa’ olarak anılan yapılandırma özellikle de Bağkur prim borçlusuna arayıp da bulamacağı imkanlar sağlıyor. Buna göre; daha önce sigortalılık süresi durdurulan Bağkurluların sigortalılık süresi açılıyor. Geriye doğru ne kadar durdurulan süre varsa ihya (canlandırma) kapsamında olacak, yani açılacak. Prim borçları da normal borç gibi muamele görecek. Peki bu ne demek?

Emeklilik yolu açılacak

Böylece borcu olduğu için emekli olamayanlar yapılandırma ile emeklilik hakkına da kavuşacak. Ayrıca bu borçlarını sildirip günleri dondurarak da eğer yeterli primler varsa para ödemeden de emekli olabilecekler. Düzenlemeye göre; Bağkurlu olan esnaf (bakkal, manav, kasap, berber...), çiftçiler (tarım bağkurlusu), serbest çalışanlar, köy ve mahalle muhtarları 31 Ekim 2020’ye kadar olan prim borçlarını iki ay içinde ödemeyen ya da yapılandırmayanların prim borcu silinirken sigortalılıkları dondurulacak. Bu süreler emeklik için geçerli olmayacak.

İki ay içinde başvuru

Eğer geçmişte borçlarını yatırmayanlar faaliyetlerini sürdürüyorsa 1 Kasım 2020’den ibaren Bağkur kayıtları yenden başlayacak. Bağkurlu olup da prim borçları nedeniyle daha önce sigortalılık süreleri durdurulanların kendileri veya hak sahipleri, yasa çıktıktan ibaren 2 ay içinde SGK’ya ihya başvurusunda bulunabilecek. Gecikme faizi yerine enflasyon farkı ve anaparayı şubat ayına kadar ödemeleri durumunda durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecek. Bu durumda borcun tamamının ilk taksit ödeme döneminde yatırılması gerekecek. Aksi durumda ihya işlemi geçerli sayılmayacak.

Geçmiş dönem primine göre

Daha önce sigortalılık süresi durdurulan ve prim borcu silinen Bağkurlu’lardan günlerini kazanmak isteyenler, durdurulan sigortalılık süresinin primini bugünkü değeri üzerinden ödeyerek günlerini geri kazanabiliyor. Ama bugün bir ay için 1.015 lira prim hesaplanıyor. Ihya işlemi denen bu işlemde hesaplanan prim çok yüksek tutarlara ulaştığından Bağkurlu ödeyemiyordu. Oysa yeni yasaya göre bunların yerine primler hem borçlu olunan tarih baz alınarak hesaplanacak, hem de gecikme zammı silinerek çok daha makul (düşük) olan enflasyon oranında yeniden hesaplanarak güncellenecek. Örneğin; durdurulan sürenin primi aylık 150 liraysa 150 lira üzerinden borç çıkarılacak. Buna da enflasyon eklenecek. Bu durum gecikmeyle katlanan borçta büyük indirim anlamına geliyor.

Peşinde yüzde 90'ı siliniyor

Yapılandırma kapsamındaki borçların anaparasında bir azalma olmadan gecikme zammı (faizi) silinerek daha düşük oranlarla Yİ-ÜFE (1 Kasım 2016’dan itibaren aylık yüzde 0.35 sabit oran) dikkate alınacak. Eğer devlete olan borcun tamamı ilk taksit süresinde peşin ödenirse, anapara hariç tutarın yüzde 90’nı da silinecek. İlk 2 taksit ödeme süresi içinde borcun tamamını ödeyenler, enflasyon farkında yüzde 50 indirim hakkından yararlanacak. Taksitle ödemeyi seçen borçlular için taksit süresine göre değişen katsayılar uygulanacak. Yıllık faiz oranı yine çok uygun ve yüzde 4.5.

Hangi dönemi kapsıyor?

31 Ağustos 2020 öncesi döneme ait borçları kapsayacak yapılandırma için yılsonuna (31 Aralık) kadar başvuru yapılabilecek. 18 eşit taksit ve 36 aya kadar vadenin uygulanacağı borçlarda ilk ödeme Ocak 2021’de olacak. SGK borçlarının ilk taksit ödemesi ise şubatta başlayacak. SGK’nın 165 milyar liralık alacağının yapılandırma kapsamında olduğu belirtiliyor. (Posta)