Erzurum Güncel- Çifte Minareli Medrese, Erzurum’un tarihi simgelerinden biri. Çifte minaresi ve duvar süslemeleri ile göz kamaştıran medreseye önceden yanlış restorasyon yapılmış. Medrese, etrafına yığılan toprak ve zeminine dökülen betondan dolayı fazladan yük taşıyormuş. 2011’in sonlarında başlayan restorasyonla tarihi yapı, yanlış uygulamalardan kurtarılıyor. Medrese odalarının zeminine dökülen grobetonlar sökülerek orijinal taş kaplamalar ortaya çıkarıldı. 2015’in başında bitecek çalışmalarda toprak altına gömülen pencerelerin etrafı da açılıyor. Konuyla ilgili bilgi veren Erzurum Vakıflar Bölge Müdürü Kenan Ünğan, restorasyonun 6 milyon liraya mal olacağını söylüyor. Medreseye en kapsamlı onarımın 1965’te yapıldığını aktaran Ünğan, bugünün yaklaşımı ile bakıldığında yanlış uygulamaların tespit edildiğini belirtiyor. Ünğan’ın verdiği bilgilere göre; yapının tümünde beton uygulamaları bulunuyordu. Tüm bölmelerin altına beton uygulanarak yapıya ek yük bindirilmiş, döşeme kotları yükselmişti. Aynı durum türbe girişi ve içindeki döşemelerde yaşanmıştı. Bundan dolayı özgün döşemeler, duvar yüzeyleri, basamakların üzeri kapanmıştı. Medresenin özgün halinde damın toprak olduğunu anlatan Ünğan, dam üstüne atılan toprakların batı cephesine yığılmasıyla burada kotun yükseldiğini dile getiriyor. Bu yanlış uygulamadan dolayı batı eyvan penceresinin yol seviyesi altında kaldığını söyleyen Ünğan, “Bu durum yapının hem batı cepheden yatay yük altında kalmasına hem de alt kat odaların sürekli nem etkisinde kalmasına neden oluyordu.” diyor. Medresenin toprak altına gömülen cephesinde sonradan bir duvar örüldüğünü tespit ettiklerini kaydeden Ünğan, bu duvarın cephedeki pencereleri tamamen kapattığını dile getiriyor. Ünğan, yapıda mukarnaslı kavsara portal, hayat ağacı, kartal, ejder, bitkisel motifli gülbezekler, bitkisel, geometrik, mozaik çini süslemelerin bulunduğunu anlatıyor. Restorasyonun bu aşamasına kadar medrese zemininde güçlendirme çalışması yapıldı. Statik açıdan uygun olan kısımlardaki beton yükler sökülerek yapıda pasif güçlendirme yapıldı. Taş duvar örgüsünde özelliğini yitirerek yapısı bozulmuş taşlar aynı nitelikteki malzemelerle değiştirildi. Ayrıca mimari öğelerin mevcut durumda sağlamlaştırılarak yerinde korunabilmesi için paslanmaz çelikle sarılması gibi güçlendirme tedbirleri uygulanacak. Minarelerin çinileri yerine yerleştiriliyor Medreseye adını veren çifte minare hakkında bilgiler veren Ünğan, restorasyon çalışmaları kapsamında yapılan çinilerin minareler üzerinde uygulanmaya başlandığını ifade ediyor. Şerefe kısmındaki çinilerin önemli bir kısmının yerinde bulunmadığını açıklayan Ünğan, “Özellikle güney cephe tarafında düşmüş çini sayısı oldukça fazla. Bu çinilerin sayılarla ilgili tespit çalışması devam ediyor.” şeklinde konuşuyor. Medresenin tarihi hakkında net bilgi bulunmuyor. Çimento sıva raspaları sonucunda herhangi bir kitabeye rastlanmadı. Ancak yapının kuzeydoğu köşesinde, onarım dönemine ait olduğu düşünülen Hicri 1177 tarihli bir kitabe var. Ünğan, “Medresenin Alaaddin Keykubat’ın kızı Hüdavent Hatun tarafından yaptırıldığı sanılmaktadır. İnşa tarihi tam olarak bilinmemekle beraber 13. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir.” diyor. Yapının onarımının yüzde 50 oranında tamamlandığını aktaran Ünğan, “Kurul onaylı proje ve şartnameleri doğrultusunda diğer çalışmalar devam ediyor. Restorasyonun 15 Ocak 2015’te tamamlanması planlanıyor.” ifadelerini kullanıyor. Erzurum’a gelen yerli ve yabancı turistlerin ilk durağı olan Çifte Minareli Medrese, ziyaretlere kapalı olmasına rağmen her gün onlarca kişinin akınına uğruyor. Tarihi yapıyı dışarıdan inceleyen turistler, önünde fotoğraf çektirmeyi ihmal etmiyor. OSMAN YAKUT - Zaman