Erzurum Güncel- Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 24 Haziran'da yapılması planlanan cumhurbaşkanı ve milletvekilliği genel seçimine ilişkin çalışmalarına hız verdi. 24 Haziran 2018 Pazar günü yapılacak erken seçimde en belirleyici unsuru partiler arası kurulan ittifaklar olacak. Mart ayında çıkarılan kanun maddesine göre ise tüm ittifak durumlarının bildirilmesi için 7 kritik gün tanınacak.
Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) seçim kararı çıkmasının ardından anayasa gereğince cumhurbaşkanı seçimiyle milletvekili seçimini birlikte yapacak YSK, iki seçimi tek takvimde hazırlayacak.
Türkiye'de son yapılan 16 Nisan halk oylamasının ardından bir sonraki seçim için malzeme ve yapılanma hazırlıklarını tamamlayan YSK, erken seçim kararı açıklamaları sonrasında da seçim takvimi çalışmalarına başladı.
İki süreçli seçim takvimi belirledikten sonra seçime girme yeterliliğine sahip siyasi partiler tespit edilecek, seçmen listeleri askıya çıkarılacak, cumhurbaşkanı adaylığı için Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına veya Yüksek Seçim Kuruluna başvurular başlayacak. Bundan sonraki tüm süreçler de takvime göre işleyecek.
SEÇİME GİRECEK SİYASİ PARTİLER
Bu arada İYİ Parti'nin seçime katılma yeterliliğine sahip olup olmadığı konusu da YSK tarafından incelenecek.
Siyasi Partiler Kanunu'nun, "Siyasi partilerin seçimlere katılması" başlıklı 36. maddesinde, "Siyasi partilerin seçimlere katılabilmesi için illerin en az yarısında oy verme gününden en az altı ay evvel teşkilat kurmuş ve büyük kongrelerini yapmış olması veya Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunması şarttır. Bir ilde teşkilatlanma, merkez ilçesi dahil o ilin ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurmayı gerektirir" hükmü yer alıyor.
Siyasi partilerin seçime katılması için bu maddede belirtilen koşulların, oy verme tarihinden en az 6 ay evvelki tarihte birlikte gerçekleşmesi gerekiyor.
Bu kapsamda YSK, seçime girecek partileri belirlemek için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından tüm siyasi partilerin teşkilat kütüğünü isteyecek.
YSK, 2820 sayılı Kanun'un 36. maddesinde öngörülen düzenleme uyarınca, partilerin, illerin en az yarısında oy verme gününden yani 24 Haziran 2018'den en az 6 ay önce teşkilatını kurup kurmadığını ve büyük kongrelerini yapıp yapmadığını inceleyecek.
Bu koşulları sağlayan partilerin seçimlere girme yeterliliğine sahip olduğu belirlenecek ve bu liste, Resmi Gazete'de yayımlanmak suretiyle ilan edilecek.
Seçime katılma yeterliliği bulunmadığı için listede ilan edilmeyen partilerden itiraz gelmesi halinde YSK, bir maddi hata olma ihtimaline karşı durumu tekrar ele alabilecek ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına durumu sorabilecek. Bu durumda, Başsavcılığın yeniden gönderdiği belgeler tekrar incelenecek.
İTTİFAK İÇİN KRİTİK 7 GÜN
Yeni Şafak'ta yer alan habere göre ise,16 Mart Cuma günü Resmi Gazete'de yayımlanan "Seçimlerin temel hükümleri ve seçmen kütükleri hakkında kanun ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun" kapsamında ittifak süreci de yer aldı. Buna göre seçimin resmi olarak Yüksek Seçim Kurulu tarafından duyurulmasının ardından TBMM'de işleyecek süreçle birlikte 7 günlük özel bir dönem aralığı başlayacak. Bu dönemde 'en geç yedi gün içinde' ittifakların bildirilmesi gerekecek.
İttifak durumları, partilerin genel başkanlarının imzalarıyla Yüksek Seçim Kurulu'na teslim edilecek. Söz konusu tarih aralığının Nisan ayının sonundan itibaren başlaması bekleniyor. AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan da Meclis Genel Kurulu'nun erken seçim teklifi için yarın toplanabileceğini açıkladı.
AK Parti ve MHP'nin, seçimin 24 Haziran 2018'de yapılmasına ilişkin ortak önergesi, TBMM Genel Kurulunda kabul edildikten sonra, "Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararı" haline gelecek. Karar, Cumhurbaşkanının onayına sunulmayacak, Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek. TBMM'den çıkacak kararın ardından YSK, süreci resmi olarak başlatacak.
İTTİFAK OYLARI NASIL SAYILACAK?
Seçim ittifakı çalışması tamamlanarak Meclis'ten geçtiğimiz aylarda kabul edilmişti. AK Parti ve MHP'nin teklifinde ittifak yapan partilerin oy pusulasında bir kutucukta yer alacağı belirtildi. Buna göre ittifak kutucuğunda yer alacak olan partilere verilecek oyların da nasıl geçerli sayılacağı tek tek belirlendi. İttifakta yer alan partilere verilen oylar tek tek sayılacak ancak ittifak kutusu içinde yer alacak her hangi bir 'EVET'mührü de ittifaka ortak oy olarak yazılacak ve çoğunluğa göre dağıtılacak
ORTAK OYLAR DAĞITILACAK
İki parti tarafından hazırlanan kanunun 18. maddesinde göre; Cumhur İttifakı'nda yer alan partilere verilen oylar kendi hanelerine yazılacak. AK Parti ve MHP'ye aynı anda oy verilmesi durumunda, oy geçersiz sayılmayacak ve tek bir oy olarak sayılacak. Yani bir kişinin iki oy vermesi mümkün değil.
Örneğin AK Parti'ye 200 bin oy verildi, MHP'ye ise 50 bin oy verildi. İki partiye aynı anda verilen oyların toplamı da 50 bin. Bu durumda; 50 bin ittifak oyu, partilerin oylarına oranla dağıtılacak. Bu formüle göre; 200 bin oy alan AK Parti'ye, ortak oylardan 40 bin oy düşecek, 50 bin oy alan MHP'ye ise 10 bin oy düşecek. Bu durumda AK Parti'nin oyu 240 bin olacak, MHP'nin ise 60 bin oyu olacak.
18. MADDE NEDİR?
MADDE 18- Madde ile 2839 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinde değişiklik yapılmaktadır. Maddede yapılan değişiklikle, ittifak yapılan seçimlerde aynı ittifak içerisinde yer alan siyasi partilerin bir seçim çevresinde almış oldukları geçerli oyun hesaplanma usulü belirlenmektedir.
Buna göre ittifak yapan siyasi partilerin geçerli oyu, ittifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin tek başına aldıkları oy sayısına ittifakın ortak oylarından gelen payın ilave edilmesiyle elde edilecektir.
İttifakın ortak oylarından gelen pay ise ittifak yapan siyasi partilerin tek başına aldıkları oyun bu partilerin toplam oyuna bölünmesiyle elde edilen kat sayının ittifakın ortak oyu ile çarpımı sonucunda elde edilecektir.