Gazete Güncel- Erzurum Teknik Üniversitesi (ETÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü akademisyenlerinden Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu’nun yeni araştırması heyecan uyandırdı. Erzurum tarihine ilişkin gün yüzüne çıkan arşiv belgeleri, yeni bir gerçeği ortaya çıkardı.
Kentte bilinen Tebriz Kapı, Erzincan Kapı, Gürcü Kapı, Yeni Kapı, Kavak Kapı, Kars Kapı, İstanbul Kapı, ve Harput Kapı dışında kapıların da bulunduğu Osmanlı arşivleriyle belirledi.
Şehir tarihinin bilinmeyenlerini gün yüzüne çıkaran Küçükuğurlu, 2017’de ‘Cebir’, ‘Zor’ ve ‘Çık’ ortak adıyla 14 kapıyı daha belgelemişti. ‘Cebir’ ve ‘Zor’ isminin muhtemelen kaleye saldıran düşmanın zorladığı ilk kapılar olması, ‘Çık’ isminin ise şehirden dışarı çıkılan kapı anlamında kullanıldığını belirtmişti.
Tarihçi Küçükuğurlu’nun yeni araştırmasında ise kapı sayısı 30’a çıktı. Arşivinden çıkan belgelere göre kapı sayısının arttığını belirten Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, “ Belgelerde yeni bulunan ‘Hendek Kapı’ yer alırken, toplam kapı sayısı da yazıyor. Osmanlı arşivi belgelerine göre ‘Hendek Kapı’nın varlığını ortaya koymuş olduk. Osmanlı dönemi belgelerinde, Erzurum Kalesi’nin 111 burç ve 4 suru olduğu, kalenin 3 tabakadan oluştuğu belirtiliyor.” dedi.
Belgelerin detaylarını paylaşan Prof. Dr. Küçükuğurlu, “Doğu Roma döneminden kalan surların dış tarafında uzanan hendek, yaklaşık 2,5 kilometre uzunluğunda, 10 metre genişliğinde ve 6 metre derinliğindeydi. Hendek kapıları muhtemelen hendek içinde yer alıyordu. Tespit edebildiğimiz hendek kapılarının biri Erzincankapı ile Yenikapı arasındaydı. Bu kapının yüksekliği ve genişliği 4,5 metre civarındaydı. Bu kapı kanatlı, kuşaklı, bağlamalı, dış tarafı demir kaplı, demir kollu ve demir kilitliydi. Hendeğin üzerinde açılır kapanır köprüler vardı. Bu köprüler ve kale kapılarından geçilerek kaleye girilirdi. Köprülerin uzunluğu 11-15 metre arasında değişiyordu. Genişlikleri ise yaklaşık 6 metreydi” diye konuştu.
Hendek kapılarının sayısının daha fazla olması gerektiğini belirten Küçükuğurlu, “Bu kapıların yerlerini belirlemek güç. Ancak kalıntılarının bulunarak turizme kazandırılması, bilinirliliğinin artırılması önem arz ediyor” ifadelerini kullandı.
Manolya BULUT -Pusula Gazetesi