Erzurum'da bilim insanı: Tıp dünyasında çığır açacak

Erzurum Güncel- Atatürk Üniversitesi’nde  bir ilke imza atıldı. Prof. Dr. Gonca Alak, balık atıklarınından  yara ve yanıkları iyileştirecek bir krem geliştirdi. TÜBİTAK destekli proje tamamlanınca Tıp dünyasında kullanılmaya başlanacak .

Atatürk Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Avlama ve İşleme Teknolojileri Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Gonca Alak, Türkiye’de bir ilk olacak çalışmaya imza attı. TÜBİTAK destekli projeyle birlikte balık işleme atıklarını değerlendirerek medikal sanayide yanıkların tedavisinde kullanılacak bir krem geliştirecek.

Atatürk Üniversitesi yürütücülüğünde yapılan projeye 3 üniversite paydaş olarak destek verirken test aşamalarının geçilmesinin ardından geliştirilen kremin piyasa sürülmesi bekleniyor.

Projenin yürütücülüğünü yapan Su Ürünleri Fakültesi Avlama ve İşleme Teknolojileri Bölümü hocalarından Prof. Dr. Gonca Alak, çok sayıda alanında başarılı akademisyenin biraraya geldiği, güçlü bir ekiple çalıştıklarını kaydederek projeyi şöyle anlattı: “Balık işleme atıklarının değerlendirip medikal sanayide yanıkların tedavisinde kullanacağımız krem üretmeye çalışıyoruz. Su ürünleri sektörü çok hızlı büyüyen ve dinamiği yüksek bir alan. Balık tüketimini düşündüğümüzde ise eskiye nazaran daha hızlı ilerleyen bir tüketimden söz edebiliriz. Bu tüketimde beraberinde atık yönetimini karşımıza çıkıyor. Bu atıklardan bazıları farklı amaçlarda (balık yağı, balık unu gibi)  kullanabiliyor fakat burada da bir istikrar sağlanamıyor ya da belirli ürünler (atıklar) kullanım potansiyeli buluyor.  Bizim amacımız balığın halk tarafından çöp olarak nitelendirdiği atıkları daha etkili yapılar olarak sisteme, ekonomiye kazandırıp katma değerli ürün olarak hem sektöre hem de farklı sektörlerdeki tüketiciye sunmayı hedefliyoruz.”

Çalışmanın 36 ay süreceğini kaydeden Alak, projenin Eczacılık ve Tıp Fakülteleriyle ortak yürütüldüğünü belirterek, “Laboratuvar çalışması başladı. Atıklardan elde ettiğimiz yağların içerik olarak analizleri tamamlandı ve şu anda krem hali için çalışmalar devam ediyor. Muhtemelen yakın bir zamanda kremlerin prototip hali hazır olacak.” dedi.

Testlerden sonra hazır olacak

Projenin son halini yapılacak olan testlerden sonra alacağını söyleyen Gonca Alak, “Bu tarz çalışmaların etkinliğini test etmek için direkt insanları kullanamıyoruz. O yüzden ratlar (sıçan)üzerinde yanıklar oluşturacağız ve kremi test edeceğiz. Son olarak ise patent süreci devreye girecek ve sektöre sunma aşamasına geçeceğiz.” ifadelerine yer verdi.

“Çöp artık paraya dönüşüyor”

Atıkların yönetimi konusunda çığır açacak olan projenin medikal sektörüne sunacağı faydadan da bahseden Alak, “Bizim sektörümüz için çöp artık paraya dönüşüyor. Medikal sanayinin son dönemlerde ne kadar pahalı bir alan olduğunu biliyoruz. Hastalıkların tedavisinde ya da kozmetik alanında bu atıkların hizmet ettiğini biliyoruz.

Her alanda kullanılıyorlar

Bu çalışmayla birlikte bazı ürünlerde kullanılan domuz yağı insanlarda çekinceye de neden oluyor. Balık atıklarının kullanımı ise bu noktada insanların içine su serpiyor. Örneğin, balığın pulundan kolojen yapıyoruz ve bu ürünü çeşitli sektörlerin kullanımına sunuyoruz. Su ürünleri orjinli kabuklulardan kitosan üretiyoruz. Bu ürünü askeriyeden tutun da tıp-medikal başta olmak üzere her alanda ve tarımda kullanıyoruz. Bahsettiğimiz ürünlerin tamamı atık olarak değerlendirdiğimiz şeyler. Sadece yediğimiz kısımların ötesinde balığın yemediğimiz kısımlarını da çöp olarak görmekten vazgeçmeliyiz. Çünkü atık olarak bahsettiğimiz bu ürünler balığın kendisinden daha zengin biyoaktif bileşenlere, proteinlere sahipler.” diye konuştu.

Rektör Çomaklı’ya teşekkür

Projelerinde kendilerine her daim destek olan Atatürk Üniversitesi Rektörü Ömer Çomaklı’ya da teşekkürlerini dile getiren Prof. Dr. Alak, çalışmalarının takip edilerek, takdir edilmesinden duyduğu memnuniyeti de dile getirdi.