Erzurum Güncel- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) modeliyle yeni bir dönem başlayacak. Bireysel Emeklilik Sistemi’nin daha kapsamlı hâli olarak öngörülen TES'te; devlet, işveren ve çalışanların tamamının para aktaracağı bir fon havuzu kurulacak. Bütün tarafların katılımı ile pasifte bekleyen çok büyük bir kaynağı harekete geçirerek sistem, üç temel hedefe odaklandı.
1- TES ile çalışanlar; ilk konut alımı, evlenme, ağır hastalık gibi zaruri giderleri için, fonda biriken paralarının bir kısmını belirlenen kurallar çerçevesinde kullanabilecek.
2- Çalışanların, yukarıda belirlenen sebeplerle kıdem tazminatı talebinin birer birer fondan karşılanması, işverenin üzerindeki toplam yükü zamanla hafifletecek.
3- Kıdemde biriken fonların konut alımı ve evlenme gibi sebeplerle piyasaya girmesi sağlanınca da birçok sektörde canlanma meydana gelecek.
İKİ MODEL MASADA
Mevcut sistemde her yıl için, çalışanların brüt bir aylık ücreti kadar kıdem tazminatı hakkı oluşuyor. Ekonomi yönetiminin çalışmalarını sürdürdüğü yeni modellerde; sistemin herkesi kapsaması veya tercihe bağlı olması seçenekleri üzerinde duruluyor.
1- Herkesi kapsaması hâlinde; devlet katkısının yanı sıra işverenden olduğu gibi çalışandan da kesinti yapılacak. Bu kesintiler çalışanın hesabında aydan aya birikecek.
Mesela asgari ücrette işçinin primi, yüzde 0,5 kadar olacak. Devlet de bir puan katkıda bulunacak. Maaşlar arttıkça kesinti artacak. Rakamlar konusunda taraflarla görüşmeler devam ediyor. Özellikle işverenden ne kadar kesinti yapılacağı belli değil. Devletin, işverenlerin yükünü artırmayacak bir çözüm arayışında olduğu ifade ediliyor.
2- İkinci model kanunlaşırsa taraflara seçme şansı sunulacak. Ya şu andaki mevcut sistemin devamı tercih edilecek ya da yeni modele geçilecek.
2022'DE UYGULANACAK
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin 2022'de yürürlüğe girmesi bekleniyor. BES'teki gibi, tam anlamıyla önceden çıkma gibi bir durum söz konusu olmayacak. Emeklilik yaşı gelene kadar, belli oranda bir miktarla sistemde kalınacak. Belirli yaşın üzerinde olanlar ve emeklilik dönemine kısa süre kalanlar, yeni sisteme dâhil edilmeyecek.
İŞTE YENİ EMEKLİLİK SİSTEMİ
1- Kıdem tazminatında fonlu bir sisteme geçilecek ve burası “tamamlayıcı emeklilik” ile entegre edilecek.
2- İşe yeni girenler ve belirli çalışma süresi olan kişiler, bu sisteme mecburi olarak dâhil edilecek.
3- İşverenden ve çalışandan yapılacak kesinti, her ay çalışanın fon hesabına yatırılacak. Kıdem de yine aynı hesaba aktarılacak.
4- Devlet katkısı oranları ve fonların yatırım alanları mevzuat ile belirlenecek.
5- Çalışanlar da birikimleri ile ilgili bütün takip sürecini kendi hesaplarında anlık izleyebilecek.
6- Kıdem tazminatının emeklilik yaşı gelince veya belirli yıllar çerçevesinde oransal bir tutar olarak alınabileceği bir sistem kurgulanacak.
7- İster 20 gün ister 10 sene çalışsın, işveren, personelin hesabına tazminatı yatıracak. Böylelikle gün gün birikim korunacak.
Türkiye