AK Parti, yeni anayasanın başlangıç, ”devletin şekli ve temel ilkeler” ile son hükümlere ilişkin önerilerini TBMM Başkanlığı’na sundu. AK Parti, kısa bir başlangıç metni kaleme aldı. öneride; ”değiştirilemeyecek hükümler” maddesi yer almadı.
”Türk Milleti, egemenliğini seçtiği temsilcileri aracılığıyla ve halk oylaması yoluyla kullanır” ifadesine yer verildi.
Yeni anayasanın ”başlangıç” metninde, ”Herkesin insan haysiyetinden
kaynaklanan evrensel hak ve hürriyetlere sahip olduğu inancıyla her türlü
ayrımcılığı reddeden, kültürel zenginliğimizin kaynağı olan etnik ve dini
farlılıklarımıza saygı duyarak müşterek tarihimiz ve değerlerimiz etrafında
birlikte yaşama arzusuyla hareket eden biz Türk Milleti; demokrasi, insan hakları
ve hukukun üstünlüğüne dayanan bu Anayasayı egemen irademizin ifadesi olarak
kabul ve ilan ederiz” ifadesi yer aldı.
AK Parti; ”Devletin Şekli ve Temel İlkeleri” başlıklı bölümde, devletin
şeklini, ”Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir”, Cumhuriyetin niteliklerini,
”Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir
hukuk devletidir” şeklinde tanımlıyor.
”Devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti”ni
düzenleyen maddede ise ”Türkiye Devleti ülke ve millet olarak bölünmez bir
bütündür. Resmi dili Türkçe’dir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay
yıldızlı al bayraktır. Milli marşı, İstiklâl Marşı’dır. Başkenti
Ankara’dır” önerisi yer alıyor.
AK Parti; ”Devletin temel amaç ve görevleri” başlıklı maddede,
”Devletin temel amaç ve görevleri, milletin bağımsızlığını ve bütünlüğünü,
ülkenin bölünmezliğini, cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun
refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal
hukuk devleti ve adalet ilkeleri ile bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal,
ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının
gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır” ifadesini önerdi.
AK Parti, ”Egemenlik” maddesinde, ”Egemenlik kayıtsız ve şartsız
Milletindir. Türk Milleti, egemenliğini seçtiği temsilcileri aracılığıyla ve halk
oylaması yoluyla kullanır. Egemenliğin kullanılması, hiçbir surette hiçbir
kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz” şeklinde düzenledi.
öneride; yasama yetkisi’nin TBMM’ye ait olduğu, yürütme yetkisinin Başkan
tarafından kullanılacağı, yargı görevinin, bağımsız ve tarafsız mahkemelerce
yerine getirileceği yer aldı.
AK Parti, ”Anayasa hükümlerinin bütün devlet organlarını ve kişileri
bağlayacağı, kanunların Anayasaya aykırı olamayacağı” ifadesini önerdi.
Mali, Ekonomik ve Sosyal Hükümler
öneriye göre, kamu idarelerinin harcamaları ile kamu iktisadi
teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları, kanunla belirlenen
esas, usul ve sürelere uygun olarak bütçelerle yapılacak.
Bütçe Komisyonu, merkezi yönetim bütçe kanunu tasarısını, mali
yılbaşından en az 75 gün önce TBMM’ye sunacak. Bütçe kanunu Türkiye Büyük Millet
Meclisi’nde görüşülüp, mali yılbaşına kadar karara bağlanacak. Mali yılbaşına
kadar bütçe kanununun kabul edilmemesi halinde, bütçe kanunu kabul edilinceye
kadar bir önceki mali yıl bütçe kanunundaki hükümler uygulanacak.
Merkezi yönetim bütçesiyle verilen ödenek, harcanabilecek tutarın
sınırını gösterecek. Cari yıl bütçesindeki ödenek artışını öngören değişiklik
tasarıları ile cari ve izleyen yılların bütçelerine mali yük getiren tasarı ve
tekliflerde, öngörülen giderleri karşılayabilecek mali kaynak gösterilmesi
zorunlu olacak.
Merkezi yönetim kesin hesap kanunu tasarısı, ilgili olduğu mali yılın
sonundan başlayarak en geç altı ay sonra Bütçe Komisyonu tarafından TBMM’ye
sunulacak.
Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve
düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici ve tüketicileri koruyucu tedbirleri
alacak, piyasalarda fiili veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi
önleyecek.
Dış ticaretin ülke ekonomisinin yararına olmak üzere düzenlenmesi
amacıyla ithalat, ihracat ve diğer dış ticaret işlemleri üzerine vergi ve benzeri
yükümlülükler dışında ek mali yükümlülükler koymaya ve bunları kaldırmaya kanunla
Başkan’a yetki verilebilecek.
Anayasanın değiştirilmesi oylaması gizli olmayacak
AK Parti’nin Anayasanın değiştirilmesi önerisinde; Anayasanın
değiştirilmesinin TBMM üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazılı olarak
teklif edilebilmesi korunurken, Meclis üye tamsayısının en az beşte üç çoğunluğu
ile kabul edilmesinde gizli oylama şartı kaldırılıyor.
Başkan; Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları onaylayarak
yayınlayabilecek veya veto edebilecek ya da halk oylamasına sunabilecek.
Başkan tarafından veto edilen kanun, Meclis tarafından üye tamsayısının
beşte üçünün kararı ile halk oylamasına sunulabilecek.
Meclis, veto edilen anayasa değişikliğine dair kanunu, üye tamsayısının
en az üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse, Başkan bu kanunu onaylayarak
yayınlayacak.
Halk oylamasına sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabul
edilmesi için geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekecek.