Erzurum Güncel- Sabancı Üniversitesi Nanoteknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde (SUNUM) ‘Üç Boyutlu (3B) Doku ve Organ Basımı Projesi’ kapsamında, dünyada bir ilk olarak 3B biyo-yazıcı ile canlı hücreler kullanılarak aort doku yapısı üretildi. Düzenlenen toplantıya Sabancı Üniversitesi Rektörü Nihat Berker, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı Yusuf Menceloğlu, SUNUM Direktörü ve proje lideri Volkan Özgüz katıldı. Projenin ileriye dönük en önemli hedefi,3B Biyo-yazıcı ile hastanın kendi normal hücrelerini ve kök hücrelerini kullanarak, gereken doku hatta organın bire bir kopyasını üretebilmek. Böylece hastanın kendi hücreleri ile üretilen yapay doku ve organı hastanın vücudunun reddetmesi gibi bir durumu ortadan kaldırmak. Sabancı Üniversitesi Rektörü Nihat Berker, “Üniversiteler topluma hizmet etmek için vardır. Sabancı Üniversitesi ilk kuruluş yılından itibaren, temel ilkesi topluma hizmet etmek, toplumla iç içe olmaktır. Bunu araştırmayla yapıyoruz. En derin, seviyeli araştırmayı bugün bir örneğini göreceğiz. Bu hem de insan sağlığına hem de insan vücuduna bir hizmet” diye konuştu. SUNUM Direktörü ve proje lideri Volkan Özgüz, “Merkezimiz üniversite ile sanayi arasında etkin bir yüz oluşturmak için kurulmuş ve bir ayağı araştırmada bir ayağı uygulamada olan bir merkez. Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim üyelerimizin katkılarıyla çığır açacak araştırmalar, geliştirmeler yapmak istiyoruz. En büyük amacımız geleceğin teknoloji öncülerini yetiştirmek ülkemizde ve bütün dünyada etkili olacak teknoloji şirketleri yaratmak” dedi. ÜÇ BOYUTLU YAPAY DAMAR Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Üretim Sistemleri Programı Öğretim Üyesi Bahattin Koç, “Çalışmamızda üç boyutlu Biyo-yazıcıyı kullanarak insan canlı hücrelerini kullanıp, aort damarının yapısında bir doku yaptık. Aort dokusu üzerinde çalışmamızın iki nedeni var. Aort, insan vücudunda bulunan en büyük damar. Diğer damarlar gibi bir yerden alıp implant etmek mümkün değil. Çünkü insanda bir tane. İkincisi ise doku mühendisliğinde doku veya organ yapılacaksa bu damar dokusunu oluşturmamız gerekiyor. Bu nedenle ilk önce damarla başladık ama ilerleyen aşamalarda, amacımız diğer doku ve organları üretmek” ifadelerini kullandı. 3 boyutlu yazıcılar ile parça üretilirken kat kat üç boyutlu şekilde üretildiğini belirten Koç, “Yapılacakların planlanması çok önemli. Normal yazıcılar gibi yazıcıya çok basit bir şekil de gönderip çıkartabilirsiniz. Damar dokusunu elde edip, planlamasını yaptıktan sonra algoritmalar geliştirip, damar dokusunu hücrelerle nasıl basabiliriz? Çünkü canlı insan hücreleri kullanıyoruz. En başta hayvan hücreleri kullanıyorduk, şimdi insan hücreleri kullanıyoruz. Hücreler zayıf olduğu için desteklenmesi gerekiyor. Doğrudan medikal görüntülerden elde ettiğimiz birebir üç boyutlu yapının aynısı yapmamız lazım. Bunun için bilgisayar ortamında programlarla hesaplamalar yaptık. Böylece hücreleri destekleyecek yapılarla beraber üç boyutlu yapı yaptık. Bu bizim bildiğimiz kadarıyla dünyada bir ilk” dedi. İLAÇ DENEMELERİ YAPAY ORGANLARDA Yeni başladıkları bir başka çalışmada da dokuları klinik uygulamalar olmasa bile özellikle ilaç sanayide kullanma üzerine yönelik çalışma yaptıklarını söyleyen Koç, “Normalde bir ilaç hayvan deneyleri ve hücre üzerinde deneniyor. Sonra klinik aşamalar ve insan denemelerine geçiliyor. Bu çok uzun bir süreç. Amacımız doku ve benzerlerini yapıp, küçük de olsa ilaç testleri için kullanabilmek. Bu ileride büyük bir çığır açacak” dedi.